Сенатқа ұсынылған Салық кодексіне түзетулер азаматтардың көпшілігін борышкер етеді.
2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енуі көзделген Салық кодексіне өзгерістер жобасы қазір Парламент Сенатының қарауында. Жаңа түзетулерге сәйкес, азаматтардың жалақысынан салық ұсталатын тәртіп өзгеруі өзгертілмек, деп хабарлайды inbusiness.kz сайты.
Атап айтқанда, қазіргі таңда қолданылып жүрген білім алу, медициналық қызметтерге төлем, сыйақылар мен көпбалалы отбасыларға берілетін салықтық жеңілдіктер жойылмақ.
Бұрын бұл жеңілдіктер азаматтарға жеке табыс салығын (ЖТС) аз төлеуге, яғни жалақының көбірек мөлшерін қолына алуға мүмкіндік беретін. Енді бұл баптар алынып тасталып, тек стандартты шегерім ғана қалуы мүмкін, ол да 14 АЕК-тен 30 АЕК-ке дейін ұлғайтылады. Бірақ сарапшылардың пікірінше, бұл сома бұрынғы бірнеше жеңілдіктің жиынтық пайдасымен салыстырғанда әлдеқайда аз.
Ең үлкен алаңдаушылық тудырып отырған тұсы – бұл өзгерістердің кері күшпен енгізілуі. Яғни, егер заң маусымда қабылданса, ол 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданылатын болады. Мұндай жағдайда, жыл басынан бері жеңілдіктерді пайдаланған барлық азаматтар салық органдарына қарыз болып қалуы мүмкін. Себебі жеңілдіктер "ешқашан болмағандай" есептеледі, және жалақы қайта есептеліп, айырма мемлекетке қайтарылуға тиіс.
Нәтижесінде, жұмыс берушілерге бүкіл жалақыны қайта есептеп, салықты қосымша төлеуге, жаңа есептіліктерді тапсыруға тура келеді. Бұл Қазақстандағы 2 миллионнан астам компания мен шамамен 10 миллион жұмыскерге әсер етеді.
Сонымен қатар, жыл басынан бері жұмыстан кеткен азаматтардан салық айырмасын қалай өндіру керектігі де түсініксіз. Сарапшылардың айтуынша, бұл мәселе жаппай сот істеріне алып келуі мүмкін, себебі жұмыс берушілердің қолында мұндай өкілеттік жоқ.
Салық кеңесшісі Инзиля Ғалымова бұл жағдайды "бухгалтерлік апат" деп сипаттайды. Оның айтуынша, компаниялар барлық қызметкерлерден артық төленген салық сомаларын қайтару туралы келісім алу, жұмыстан кеткендерді табу, тіпті қайтыс болған азаматтардың мұрагерлерін анықтау сияқты күрделі міндеттермен бетпе-бет келуі мүмкін.
Ал "Қазақстан бухгалтерлер және аудиторлар альянсы" мен Салық альянсы заң жобасына қатысты өз алаңдаушылығын білдіріп отыр. Олар ретроспективті нормалар салық төлеушілердің құқығын бұзатынын және қолданыстағы заңнамаға қайшы келетінін мәлімдеді.
