Халықты қымбатшылық қысып барады. Оған тікелей әсер етіп отырған фактор — инфляция. Ақшаның құнсыздануынан жалақының 70 пайызы азық-түлікке кетеді.
Ел азаматтары әлеуметтік желіде жаппай шағымдана бастады. Ал әлеуметтік маңызы бар азық-түлікке жататын 19 түрі қалай бақыланып отыр? Сарапшылар не дейді? Caravan.kz медиа порталы жалғастырады.
Мәселені белгілі журналист Гүлмира Әбіқай көтерді. Ол 40 грамм шоколадтың бағасы қалта көтермейтін сомаға жеткенін айтып, видео жүктеді. Әрине, шоколад маңызды тауар емес, десе де, қымбатшылық осыдан басталады дейді журналист.
«40 гр. шоколадтың соңы үлкен дауға әкеле жатыр-ау. Себебі, бір Алматының өзінде бұл тәттінің түрлі бағасы бар. Бақуатты аудандарда 800тг, орта жолда 650, шет жақта 550 теңгеден сатылуда. Сонда, Медеу жақта байлар тұрады, “Ақсайда” ақшасы жеткендер деп түсінеміз бе?», — деп шүйлікті журналист.
Оның айтуынша, еліміздің әр өлкесінде баға әртүрлі. Халықтың жазған пікірлері оған дәлел. Журналистің шағымына ҚР сауда министрлігі бірден жауап берген.
«Біз әлеуметтік маңызы бар 19 азық-түлік бағасын бақылаймыз. Қалған азық пен тауарларға бағаны бизнес өзі белгілейд», — делінген жауапта.
Айта кетейік, Құжатқа сәйкес, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тізбесіне 19 түрлі азық-түлік кіреді:
-Бірінші сортты бидай ұны;
-Бірінші сортты ұннан жасалған бидай наны (пішінді);
-Рожки (өлшеніп салынатын);
-Қарақұмық жармасы (дән, өлшеніп салынатын):
-Тазартылған күріш (домалақ дәнді, өлшеніп салынатын);
-Картоп;
-Асханалық сәбіз;
-Басты пияз;
-Ақ қауданды қырыққабат;
-Ақ қант – құмшекер;
-Күнбағыс майы;
-Сиыр еті (сүйекті жауырын-төс бөлігі);
-Тауық еті (сан сүйек және іргелес жұмсақ еті бар сан жілік);
-Пастерленген сүт, майлылығы 2,5%, жұмсақ қаптамада;
-Майлылығы 2,5% айран, жұмсақ қаптамада;
-Сары май (тұздалмаған, майлылығы кемінде 72,5%, толықтырғыштар және өсімдік майлары жоқ);
-Тауық жұмыртқасы (I санатты);
-Ac тұзы («Экстра»-дан басқа);
-Сүзбе: майлылығы 5-9%.
«Әлеуметтік маңызы бар мемлекеттен бақыланатын азық-түлік тізіміне сиыр еті енеді екен. Өткенде күрт қымбаттағанда дәл осы ірі қараның етін бақылағанын көргем жоқ. Сары май да әрқилы бағамен сатылуда», — деп қосты Гүлмира Әбіқай.
Бұл азықтарға сауда үстемесі 15% аспауы керек.
«Дегенмен, тізімдегі 19 азық-түліктің де мемлекет тарапынан бақыланып жатқанын байқамадым. Сіз не дейсіз?», — деп қосты журналист.
Отандық кәсіпкерлер жұмыс істеу күннен күнге қиындап барғанын жазуда.
«Қатты қымбаттап жатыр, бұл сұмдық. Өзім дүкенді жалға алғанмын. Сауда өкілі келіп, каталогты көрсеткенде, бағаларын көріп төбе шашым тік тұрады. Амал жоқ, 20% қосқанда, тіпті қымбаттап кетеді. Халықтың жағдайы ауыр. Келушілерден ұялғанымнан, сатып алған түбіртегімді көрсетемін. Әрине, біреулер түсінсе, екіншілері даттайды. Одан бөлек, кішкентай дүкендерді жоғарыдан қысып жатыр. Оларға төлейтін газ, су, жарықтың ақшасы тіпті шарықтып кеткен. Менің ойымша, кішкентай шоколад үшін 800 теңге ақылға қонымсыз баға, менде ол 435 теңгеден тұр. Мен халқымды ойлап, бағасын түсіріп беремін кейде, ал олай жасай берсем, өзім де банкротқа ұшыраймын, не істеймін?», — деп жазды кәсіпкер.
Бұл ретте Астанада да әлеуметтік маңызды тауарлар қымбаттап жатыр, деп жазды inbusinnes.kz. Жалпы, қазан айының басынан бері көкөністердің бағасы үздіксіз өсіп келеді. Енді мұның қатарына ұн, тұз, күнбағыс, сары май және жұмыртқа да қосылған.
«Осы 19 тауарды ғана бақылай алмай отырса, олар несіне министрлік болып отыр? Сиыр еті 1 кг бағасы 4500 теңгеден сатылып жатыр, ал олардың бақылауы бойынша 2850 теңге», — деп жазды желі қолданушысы.
Орталықтандырылған сатып алулар мен форвардтық несиелер әлеуметтік маңызы бар көкөніс өнімдерінің қымбаттауын тоқтата алмады. Ірі азық-түлік сауда желілерінде әлеуметтік көкөністердің тізіміндегі үшеуінің бағасы көтерілді. Тек пияз ғана арзандады — 142 теңгеден 139 теңгеге түсті. Картоптың бағасы 173 теңгеден 198 теңгеге дейін өсті. Ақ орамжапырақ 8 теңгеге қымбаттап, 174 теңге болды. Сәбіздің бағасы 7 теңгеге көтеріліп, 169 теңгеге жетті.
Әлеуметтік маңызы бар бакалея өнімдерінің ішінде ас тұзы мен күнбағыс майының бағасы да өсті. Ас тұзының бір килограмдық қорабы 81 теңгеден 106 теңгеге дейін, ал күнбағыс майының литрі 741 теңгеден 785 теңгеге дейін қымбаттады. Бұл көрсеткіш Алматыдағы баға деңгейімен шамалас. Ақмола облысында дәнді дақылдардың рекордтық өнім алынғанына және шенеуніктердің жағымды есептеріне қарамастан, Астанада бірінші сортты ұнның бағасы да көтерілді. Қазанның екінші онкүндігінде екі килограмдық ұнды 555 теңгеге сатып алуға болатын еді, қазір сол пакет үшін 665 теңге төлеуге тура келеді.
