Алдағы 3-4 жылда трансшекаралық хабтарды дамытамыз.
Биыл біздің ел арқылы 29 млн тонна транзиттік жүк өткен. Бұл былтырғыдан 21 пайызға көп.
Ал жүктің еселенгені — табыстың молайғаны.
Транскаспий халықаралық көлік бағыты және Солтүстік-Оңтүстік дәлізінің шығыс тармағы. Еліміз басымдық беретін бағыттар осы. Дүниежүзілік банк сарапшылары 2030 жылға қарай орта дәліз арқылы жиынтық жүк ағыны 10-11 млн тоннаға дейін өсетінін болжайды. Көрсеткіш 2021-2024 жылдар аралығында 0,84 млн-нан 4 жарым млн тоннаға дейін өскен. Биыл 5 млн тоннадан асу керек. Біздің тарап 2027 жылға дейін Транскаспий халықаралық көлік бағытындағы өткізу қабілетін 10 млн тоннаға жеткізбекші. Әсіресе орта дәліздің Батыс бөлігінде Каспийдегі теңіз хабының қалыптасуына баса назар аударылады. Сөйтіп, Ақтау және Құрық порттарының жиынтық өткізу қабілеті 21-23 млн тонна болу керек. Ал Каспий кластерінің қуаты 23 млн тонна шамасында.
ТХКБ арқылы жүк тасымалы:
2021– 0,84 млн тонна
2024 – 4,5 млн тонна
2025 – 5,2 млн тонна
Оксана Сорокина, логистикалық компания директоры:
- Батыс аймақта жұмыс қарқынды жүріп жатыр. Біз қазір Транскаспий көлік бағытын белсенді пайдаланып жүрміз. Жүк көлігі Ақтау порты арқылы өтеді. Сонда біз алдымен Орал-Ақтөбе бағытына қарай көтерілуіміз керек. Тек содан кейін ғана төменге барамыз. Қазақстанның оңтүстігі мен батысын тезірек жалғайды деп сенемін. Бұл біздің уақытты үнемдеуге және импорттаушылардың логистикалық шығынын азайтуға мүмкіндік беретін еді.
Үнді мұхитына жол ашық
Ал Солтүстік – Оңтүстік дәлізін дамыту арқылы Үнді мұхитына транзитті қамтамасыз ете аламыз. Бұл тармақтың өткізу қабілеті жылына 15 миллион тоннаға тең. Қазақстан аумағы арқылы Солтүстік — Оңтүстік дәлізі шығыс тармағының ағымдағы өткізу қабілетін жылына 6 млн тоннаға жеткізу жоспары бар. Экономикалық зерттеулер институтының сарапшылары Қазақстан, Ресей, Түрікменстан және Иран қол қойған Жол картасының арқасында 2027 жылға қарай бағыттардың өткізу қабілетін жылына 15 млн тоннаға дейін, ал 2030 жылға қарай 20 млн тоннаға дейін жеткізу көзделеді.
Елде ақылы жолдар саны артады
Уақыт өткен сайын жүк тасымалдаушылардың қызметіне де сұраныс арта береді. Авто тасымал жыл басынан бері 288 млн тоннаға жеткен. Бұл шамамен 1,7 пайыз. Транзиттік әлеуетті арттыру үшін биыл 14 мың шақырым автожол жөнделді. Ішкі шекарада 2027 жылдың аяғына қарай 37 өткізу бекеті жаңғыртылады. Көлік министрі бюджет шығындарын азайту үшін республикалық маңызы бар жолдарда ақылы учаскелер көбейетінін жеткізді. Бүгінге дейін ақылы жолдардан 79 млрд теңге түскен. Сонымен қатар тас жолдың цифрлық құжаты әзірленеді.
Көлік ағыны жаңаша есептеледі
Жаңа жылдан бастап, авто жолдардағы көлік ағынын есептеу автоматтандырылады. Құжатты Қазжол ғылыми-зерттеу институты әзірлеген. Мамандар тас жолдардағы қозғалыс қарқыны жыл сайын шамамен 3-5 пайызға өсіп жатқанын айтады. Тіпті бұдан да көп болуы мүмкін. Өйткені көлік ағыны тұрақты түрде есептелмей келген. Енді процесс ұлттық есептеу моделі аясында жүргізіледі. Бұл үшін арнайы датчиктер, интеллектуалды камералар қолданылады. Мамандар автопарктың дамуын, логистикалық бағыттардың экономикалық белсенділігін назарға алады. Бұл да жолды жаңғырту не кеңейту қажеттігін айқындауға мүмкіндік береді. Ғалымдар жаңа ереженің жолдарды жобалауда кететін қателіктерді 30 пайызға дейін қысқартарына сенімді. Бұл бюджетті үнемдеп, жолдағы қауіпсіздікті арттыруға сеп болмақ.
Қазір ел аумағынан 40-тан аса мемлекеттің жүгі өтеді. Былтыр Қытай және Өзбекстанмен шетелдік рұқсат парақтарын электрондық форматқа ауыстыру шешілді. Енді Әзербайжан, Түркия және Қырғызстанмен арнайы келісім жасалып жатыр.
