2024 жыл соңында әлем бойынша жаңа ұшаққа тапсырыс саны 17 мыңнан асып түсті.
Халықаралық әуе көлігі қауымдастығы және басқарушылық консалтинг саласындағы әлемдік көшбасшы Oliver Wyman компаниясы "Коммерциялық авиацияның жеткізу тізбегінің жаңғыруы" атты бірлескен зерттеуінің қорытындысын жариялады. Бұл есепте авиация саласындағы жеткізу тізбегінің мәселелері әуе компанияларының қызметіне және саланың жалпы дамуына қалай ықпал ететіні баяндалған.
"Жеткізу тізбегіндегі ақаулар жаңа әуе кемелерін және қосалқы бөлшектер өндірісін баяулатып отыр. Соған байланысты әуе компаниялары өз флотын жаңарту жоспарын қайта қарап, ескі әуе кемелерін ұзағырақ пайдалануға мәжбүр. 2024 жылдың қорытындысы бойынша, жаһандық тапсырыстар портфелі 17 мыңнан астам ұшаққа жетіп, 2010-2019 жылдардағы жылдық орташа көрсеткіштен айтарлықтай арта түскен", – делінген есепте.
Зерттеуде жасалған болжамға сәйкес, 2025 жылы өндірістің баяулауы авиация саласына 11 млрд доллардан астам шығын әкелуі мүмкін. Оған негізгі төрт себе бар:
- Тиімсіз жанармай шығындары – 4,2 млрд доллар. Жаңа ұшақтардың кешігуі компанияларды жанармай тиімділігі төмен ескі әуе кемелерін пайдалануға итермелейді.
- Техникалық қызмет көрсету шығындарының артуы – 3,1 млрд доллар. Әлемдік әуе кемелері паркі ескіріп, техникалық қызмет көрсету жиілеп отыр.
- Қозғалтқыштарды жалға алу құнының артуы – 2,6 млрд доллар. Қозғалтқышты жөндеу уақытының ұзаруы қосымша лизингке сұранысты арттырды. Ал 2019 жылдан бері лизинг мөлшерлемелері 20-30% көтерілген.
- Қосалқы бөлшектерді сақтау шығындары – 1,4 млрд доллар. Тасымалдаушылар күтпеген іркілістер мәселесін тезірек шешу үшін қосалқы бөлшектер қорын сақтауға және оның көлемін ұлғайтуға мәжбүр.
"Жеткізу тізбегіндегі қиындықтар әуе компанияларына өсіп келе жатқан сұранысты толық қанағаттандыруға мүмкіндік бермей отыр. 2024 жылы жолаушылар тасымалына сұраныс 10,4% өсіп, қолжетімді орын мөлшерінің 8,7% өсуінен асып түсті. Нәтижесінде ұшақтардың орташа жүктемесі 83,5%-ға дейін жетіп, рекорд жаңартты. 2025 жылы да сұраныс жоғары деңгейде сақталуда", – делінген есепте.
IATA бас директоры Уилли Уолш қазіргі жағдайда кейінгі қызмет көрсету нарығын ашу және жеткізу тізбегіндегі ашықтықты арттыру маңызды екенін айтады.
"Жеткізу тізбегінің тұрақсыздығы бізге үлкен шығын әкеліп, жолаушылар сұранысын қанағаттандыру мүмкіндігін шектеп отыр. Ашықтықты күшейту және нарыққа бәсекелестік енгізу жағдайды айтарлықтай жақсарта алар еді", – деді ол.
IATA бұл ретте қалыптасқан мәселені шешудің келесі жолдары ұсынып отыр:
- Кейінгі қызмет көрсету нарығына кеңінен қол жеткізу – МТО (MRO) нарығының OEM лицензияларына тәуелділігін азайтып, балама бөлшектер мен қызметтерді қолжетімді ету.
- Жеткізу тізбегіндегі ашықтықты арттыру – ол тәуекелдерді ерте анықтау және жүйенің тұрақтылығын күшейтуге қажет.
- Деректерді тиімді пайдалану – болжамды техникалық қызмет көрсетуді дамыту, бөлшектер қоймаларын оңтайландыру және бірыңғай цифрлық платформаларды енгізу.
- Жөндеу және өндірістік қуаттарды кеңейту – жөндеу ретін жеделдету, балама және қайта жаңартылған бөлшектерді (USM) қолдануды кеңейту.
"Заманауи әуе кемелері паркі – тарихтағы ең ірі, технологиялық тұрғыдан ең озық және үнемді парк. Алайда жабдықтау тізбегіндегі мәселелер әуе компаниялары мен өндірушілерге бірдей әсер етеді. Қазір салада барлық қатысушыларға пайда әкелетін нақты жақсартулар жасауға мүмкіндік бар. Ол үшін бірлесе әрекет ету: ашықтықты арттыру, таланттарды дамыту және саланың өзіндік құрылымын қайта құру қажет", – деді Oliver Wyman Көлік және озық өнеркәсіп салалары жөніндегі серіктесі Мэттью Пуатра.
Оқи отырыңыз:
Әуе арқылы жолаушы және жүк тасымалына сұраныс қатар артты – IATA
Қазақстандық әуе компаниясы IATA Тұрақты даму бағдарламасын әзірлеуге атсалысты
