2025 жылдың алғашқы жартысында Қазақстан экономикасы 6%-ға өсіп, соңғы 12 жылдағы ең жоғары көрсеткішке қол жеткізді.
Қазақстан өз географиялық орналасуын тиімді пайдалана отырып, Еуразия құрлығындағы басты көлік-логистикалық хабтардың біріне айналуға ұмтылуда.
Азия мен Еуропа арасындағы дәстүрлі бағыттарға балама ретінде қалыптасып келе жатқан Транскаспий халықаралық көлік бағыты (орта дәліз) елдің транзиттік әлеуетін айтарлықтай арттыруда. 2030 жылға қарай Қазақстан жыл сайынғы транзиттік жүк ағынын 100 миллион тоннаға дейін жеткізуді көздеп отыр.
2024 жылы Қазақстан арқылы өткен транзиттік жүк көлемі 7,1%-ға өсіп, 34,6 миллион тоннаны құрады. Оның ішінде 27,5 миллион тонна жүк теміржол арқылы, 6,7 миллион тоннасы автомобиль көлігімен тасымалданған. Қытаймен жасалған маңызды келісімге сәйкес, 2029 жылға қарай контейнерлік пойыздар саны жылына 600-ден 3 000-ға дейін көбейеді деп күтілуде.
Қазақстан қазіргі таңда Қытай, Еуропа, Ресей, Каспий маңы елдері, Парсы шығанағы және Оңтүстік Азияны байланыстыратын 13 халықаралық көлік дәлізі бойында орналасқан. Осы геостратегиялық артықшылық елді Еуразия кеңістігіндегі жүктер ағыны үшін маңызды торапқа айналдырды.
Экономикалық өсім мен инфрақұрылымдық серпін
2025 жылдың алғашқы жартысында Қазақстан экономикасы 6%-ға өсіп, соңғы 12 жылдағы ең жоғары көрсеткішке қол жеткізді. Бұл өсім өнеркәсіп, құрылыс, сауда және логистика салаларындағы белсенділікке тікелей байланысты. Үкімет халықаралық сауда мен көлікті ұзақ мерзімді тұрақты дамудың негізгі тірегі ретінде қарастырып, ауқымды инфрақұрылымдық бағдарламаларды жүзеге асыруда.
Атап айтқанда, 2025 жылы елімізде 13 000 шақырым автожол мен 6 100 шақырым теміржол желісі жаңартылуда. Жалпы құны 2,3 трлн теңгеге бағаланған Қытай мен Өзбекстан бағыттарына арналған бес ірі теміржол жобасы іске асырылып жатыр. 2029 жылға қарай 11 000 шақырым теміржол жаңғыртылады деп жоспарлануда. Бұл Хоргос, Алматы және Астана сияқты хабтардан Ақтау портына дейінгі жеткізу уақытын айтарлықтай қысқартпақ.
Автомобиль жолдары да түбегейлі жаңартылуда. Қазіргі уақытта 9 000 шақырым жол жөнделіп жатыр, оның 1 083 шақырымы қайта құрылуда, ал 847 шақырымы 2025 жылдың соңына дейін аяқталады. «Орталық – Батыс» дәлізі жобасы аясында Астана мен Ақтау арасындағы арақашықтық шамамен 900 шақырымға қысқарады.
Оқи отырыңыз: Әуе компаниялары жолаушылар жүгінің жоғалуына байланысты жылына 5 млрд доллар шығын шегеді
Азаматтық авиация мен теңіз көлігі – жаңа деңгейде
Қазақстан авиация саласында да ауқымды жаңғырту жұмыстарын жүргізуде. Қазіргі таңда үш жаңа әуежайдың құрылысы жүріп жатыр, бірнешеуі жаңартылуда. 2024 жылғы деректер бойынша, алты отандық әуе компаниясы 57 ішкі бағыт бойынша аптасына 669 рейс орындайды. Қазақстан әлемнің 31 елімен 119 халықаралық бағыт арқылы тікелей байланысты.
2025 жылы жаңа рейстер ашылып, Рим, Мюнхен, Шанхай, Гуанчжоу, Будапешт және Пусан қалаларына әуе қатынасы орнатылады. 2026 жылға қарай Қазақстан мен АҚШ арасында тікелей рейстер іске қосылмақ. 2029 жылға қарай елімізде жылына 500 мың тонна әуе жүгі өңделіп, 65 миллион жолаушы тасымалданады деп күтілуде. Қазіргі таңда үш ұшақтан тұратын жеке жүк тасымалдаушы авиакомпания жұмысын бастады.
Теңіз инфрақұрылымы да жаңғыртылуда. Ақтау портында тереңдету жұмыстары жоспарланған. 17 жаңа кеме (оның ішінде 4 паром) сатып алынып, флот кеңейтілуде. Құрық портында жылына 1 миллион тонна астық өңдеуге қабілетті жаңа терминал салынды. Сонымен қатар, жылына 11 миллион тонна жүк өңдейтін "Заржа" көпфункционалды терминалы іске қосылады. 2025 жылғы маусымда Ақтау портында заманауи контейнерлік хаб ашылып, контейнер айналымының қуаты 240 мың TEU-ге жетті.
Қазақстан шет елдерде де логистикалық инфрақұрылымын дамытып келеді. Грузияның Поти портында жаңа терминал ашылды, ал Қытай (Сиань, Ляньюньган), Ресей (Селетино), Өзбекстан (Ташкент), Әзербайжан (Әлят) және Венгрияда (Будапешт маңында) логистикалық хабтар құрылды.
Халықаралық әріптестік пен инвестициялық климат
Қазақстанның Астана халықаралық қаржы орталығы (AIFC) шетелдік инвестиция тарту және мультимодальды логистика саласында әріптестік жобаларды ілгерілетуде маңызды рөл атқаруда. AIFC бастамасымен бірнеше бірлескен кәсіпорын құрылды. Олардың қатарында Middle Corridor Multimodal Ltd. (Қазақстан, Әзербайжан, Грузия), Caspian Integrated Maritime Solutions (Қазақстан, БАӘ), KPMC Ltd. (Қазақстан, Сингапур) және SK-AIH Investment Fund Ltd. (Қазақстан, Әзербайжан) бар.
Аталған әріптестіктер тек инфрақұрылымдық жобаларды жүзеге асыруға көмектесіп қана қоймай, сонымен қатар Қазақстанды логистика мен сауда саласындағы шетелдік инвестиция үшін тартымды бағыт ретінде таныта түсуде.
Оқи отырыңыз: Тариф дауына қарамастан, әлемде жолаушылар мен жүктің әуе тасымалы арта түсті
Аймақтық көшбасшылық және жаһандық рөл
Орталық Азияның ЖІӨ көлемі 400 миллиард доллардан асып, халқы 80 миллионнан асқан қазіргі кезеңде Қазақстан логистика саласындағы жетекші рөлін бекемдей түсуде. 2022 жылдан кейінгі жаһандық жеткізу тізбегінің қайта құрылу процесінде еліміз Шығыс пен Батысты байланыстыратын сенімді көпірге айналды. Құрлық, теңіз және әуе көлігін қамтитын мультимодальды желі Қазақстанды болашақта Еуразиядағы сауда мен байланыстың негізгі орталығына айналдырары сөзсіз.
