"Заң мен Тәртіп " және "Заң алдында бәрі тең" қағидаттары әділдікті талап етеді.

Эстрада "жұлдызы" Абай Бегей әйелі Фаризаның туған күнін дүркіретіп тойлады.

Соның барысында түн ішінде әуеге отшашу жасап, айналадағы қаймана жұрттың түн ұйқысын шырт бұзған. Ал, бұл заң бойынша енді "ұсақ бұзақылық" саналады.

"Түн ішінде салют атып, елді шошытты. Абай Бегейдің әйелі көршілерінің шырқын бұзған. Әншінің жары туған күнін жақындарымен бірге қарсы алды. "Бүгін дүние есігін ашқан күнім. Жаңа жасым берекемен келсін. Жақындарым жанымда менен асқан бақытты адам жоқ", – деп жазды ол. Осы тұста желіде Абай Бегейдің Ақтаудағы көршілері шағымдануда", – деп хабарлады Skifnews.kz ақпарат порталы.

"Туған күн құтты болсын! Бірақ түнгі 00:00-де қатты ән қойып, салют атуды қоясыздар ма? Балам шошығаннан бір сағат жылады. Дәл қасыңыздағы көршілеріңізбін", – деп үн қатты оған желі қолданушысы.

Енді эстрада өкілін жаза күтіп тұруы мүмкін. Өйткені құқықтық тәртіпті бұзғанының айғағын – видеосын әлеужеліде Фаризаның өзі жариялады. Бейнежазба соңында туған күн тойлаушы Бегей отбасысының түн қараңғылығын тіліп, аспанға алып салют атқылап жатқаны бейнеленген.

Осының алдында ғана ассамблея атынан сайланған сенатор Геннадий Шиповских бастаған бір топ Сенат депутаты шен-шекпеніне, танымалдылығына қарамастан, бұзақылық жасағандарға жазаны қатаңдату мәселесін көтеріп, Үкіметке және құзырлы органдарға жүгінген болатын. Өйткені заң алдында бәрі тең.

Сенаторларға жауап берген Үкімет басшысы Олжас Бектенов олардың мұндай ұсыныспен "кешіккенін", себебі, биылғы жылдың басында Парламент оны жасап та қойғанын еске салды.

Премьер-министрдің мәліметінше, Парламент құптаған, Президент қол қойған "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске (ӘҚБтК) өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" жаңа заң 2025 жылғы 10 қаңтарда өмірге жолдама алды.

"Заңнамалық түзетулер арқылы ұсақ бұзақылық үшін санкциялар күшейтілді (ӘҚБтК-нің "Ұзақ бұзақылық" атты 434-бабы). Кодекстің аталған бабының 1-бөлігі бойынша енді 20 АЕК айыппұл, немесе 5-тен 15 тәулікке дейінгі мерзімге қамауға алу, сондай-ақ 20-дан 60 сағатқа дейінгі міндетті қоғамдық жұмыстар көзделген. Егер ұзақ бұзақылықты әкiмшiлiк жаза қолданылғаннан кейiн 1 жыл iшiнде қайталап жасаса, жаза 15-тен 30 тәулікке дейін қамауға алу және 60-тан 100 сағатқа дейін қоғамдық жұмыстарға жіберу түрінде жаза қатайтылды. Осылайша, бұзақылық әрекеттер үшін жазаны қатаңдату мәселесі мүдделі меморгандар тарапынан уақтылы қаралып, тиісті шаралар қабылданып жатқанын жеткіземіз", – деп мәлім етті Бектенов.

Жалпы, кейінгі жыл ішінде түн тыныштығын бұзушыларды жазалау саны артыпты. Бұл іс полицияның бір басымдығына айналған көрінеді.

"Қоғамдық орындардағы, оның ішінде көшелердегі құқықтық тәртіптің жай-күйі – азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі индикаторларының бірі және ішкі істер органдары үшін басым міндет. Бұл құқық бұзушылықтардың себептері мен жағдайларын уақтылы жою үшін құқық бұзушылықтардың алдын алудың теңгерімді жүйесін құруға, сондай-ақ азаматтардың заңға бағынатын мінез-құлқын қалыптастыруға, "Заң және Тәртіп" қағидатын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді", – делінген Үкімет басшысының жауабында.

Бектенов құқық бұзушылықтардың алдын алу аясында қоғамдық тәртіпті бұзатын фактілерді, соның ішінде тыныштықты бұзу, ұсақ бұзақылық, сыртта алкогольдік ішімдіктер ішу және басқасын анықтау және ден қою шараларын қабылдау, яғни, айыптыларды жазалау да басым бағыт екенін нықтады.

Қабылданған шаралар нәтижесінде әкімшілік құқық бұзушылықтардың жолын кесу 16,7%-ға – 5,5 миллионнан 6,6 миллионға дейін артыпты. Соның ішінде 337,3 мыңы – қоғамдық тәртіпті бұзушылық (2024 жылы – 323 мың болған).

Атап айтқанда, тыныштықты бұзу (ӘҚБтК 437-бабы) бойынша жыл басынан бері 46 969 іс қозғалыпты. Салыстырсақ, 2024 жылы түннен таңға дейінгі аралықта жұрттың мазасын алғандардың үстіне 41 370 іс ашылған еді.

Өзге бұзақылықтар бойынша биыл:

  • алкогольдік ішімдіктерді iшу немесе қоғамдық орындарға масаң күйде келу (ӘҚБтК 440 – бабы) – 87 524 іс (2024 жылы – 87 405),
  • ортақ пайдаланылатын орындарды ластау (ӘҚБтК 434-2-бабы) – 58 842 (2024 жылы – 75 561),
  • қоғамдық орындарда тиісу, қырындау (ӘҚБтК 449 – бабы) – 48 804 (2024 жылы – 42 539),
  • темекі бұйымдарын тұтынуға тыйым салуды бұзу (ӘҚБтК 441-бабы) – 14 806 (2024 жылы – 11 285),
  • кәмелетке толмаған адам жасаған ұсақ бұзақылық (ӘҚБтК 435-бабы) бойынша биыл – 1 695 іс (2024 жылы – 1 209 іс) қозғалған.

Бұл жұмыс қоғамдық тәртіпті бұзудың аса ауыр зардаптарының алдын алуға бағытталған. ІІМ дерегінше, 2025 жылдың басынан қылмыстық құқық бұзушылықтардың жалпы санының 5,9%-ға (52 774-тен 49 667-ге дейін), ұрлықтың – 24%-ға (13 190-нан 9 578-ге дейін), бұзақылықтың – 26%-ға (709-дан 526-ға дейін), қоғамдық орындардағы қылмыстардың – 7%-ға (14 506-дан 13 516-ға дейін), оның ішінде көшелерде – 5%-ға (6 388-ден 6 076-ға дейін) төмендеуіне қол жеткізіліпті.

Айтпақшы, түн ішінде тыныштықты бұзып, елдің шамына тигендерді енді көшелердегі бейнекамералар көмегімен де анықтайды.

Премьер-министрдің мәлімдеуінше, ІІМ құқық бұзушылықтың алдын алуда цифрлық шешімдерді кеңінен қолданады.

"Бүгінде "Жедел басқару орталықтарына шығара отырып елді мекендерді жаппай бейнебақылау жүйелерімен қамту" жобасы аясында ел аумағын видеокамералармен барынша қамту жоспарлануда. Нәтижесінде, 100 тұрғынға шаққанда 15 бейнебақылау камерасынан келеді. Бұл үшін 3 миллион камера орнату талап етіледі. Қазіргі уақытта жоба аясында қоғамдық орындарда және көшелерде 1,4 миллион бейнебақылау камерасы жұмыс істейді. Оның 386 мыңы полицияның ЖБО-ға және кезекші бөлімдеріне қосылған", – деп хабарлады Олжас Бектенов.

Осы жыл басынан бері 53,9 мың бейнекамера орнатылды, ЖБО-ға оның 45,8 мыңы шығарылды, тағы 13,8 мыңын орнату жоспарлануда. Олардың көмегімен 5 мың қылмыстық және 317,3 мың әкімшілік құқық бұзушылық ашылды.

Әзірге жақын жерде полиция патрулі болмаса, онда тәртіп сақшылары келіп жеткенше от шашушылар, басқалай жолмен тыныштықты бұзушылар зытып кетуі мүмкін. Бірақ шамалы уақыттан соң ондай бұзақылар Face ID сияқты бет-жүзді танитын камералар арқылы соңыра табылатын болады.

"Бет-әлпетті тану жүйелері сыналуда. Сондай аналитикалық функциялары бар 19 мың камера сынақтан өтіп жатыр. Қазірдің өзінде олардың көмегімен 569 адам анықталып, ұсталды. Азаматтар көп жиналатын орындарда бейнекамералары, динамикасы, микрофоны және полицияға жүгінуге арналған түймесі бар "SOS" түймелері орнатылған. Бейнекамераларды орнату және олардың санын көбейту мәселесі тұрақты бақылауда. Қоғамдық тәртіпті бұзудың алдын алу бойынша жұмыс ерекше бақылауда", – деді Үкімет басшысы.