Қазақстандықтар ескі депозитін жауып, жаңасын ашуға ұмтылып жатыр.

Өйткені жинақ мөлшерлемесі 20 пайызға көтерілуі мүмкін.

Қазірдің өзінде банктер бір-бірімен жарысып, алды 18 пайыздық межені еңсерді. Ал жұрттың банктегі ақшасы 26 триллион теңгеге жеткен.

Мерей Мұратханқызы, тілші:

- Өткен айда азаматтардың теңгелік депозиттері бойынша орташа сыйақы мөлшерлемесі 14,3%-дан 14,4%-ға дейін өсті. Сөйтіп, кейінгі 5 жылдағы ең жоғары көрсеткішті жаңартты. Экономист Айбар Олжаевтың есебінше, бұл аралықта жинақтағы ақша кем дегенде 2,5 есе өскен.

Айбар Олжаев, экономист:

- 15 пайыздан асып тұрған депозитті көрсе, әрине оны салуға тырысады. Сондықтан, басы бос ақшаларын депозиттерге салып жатыр. Корпоративті депозиттерде белгілі бір альтернатива болса, олар бизнеске салуы мүмкін. Халық тарапынан депозитке деген қызығушылық өте жоғары. Біріншіден кепілдендірілген, екіншіден, қазір инвестициядан қатты бір төмен емес, сонымен қатар түсінігі оңай, ең түсінікті, тез саласыз, кез келген уақытта алуға болады. Сол жағынан қауіпсіз, сондықтан халық осы депозитке көптеп келе жатқаны анық.

Қазір депозиттерде 26 трлн теңгеден астам қаражат жатыр. Оның 80 пайызға жуығы теңгемен сақталса, қалғаны шетелдік валюта еншісінде. Ұлттық банк дерегіне сүйенсек, кейінгі кезде 1 айдан 3 айға дейінгі мерзімге арналған депозиттерге сұраныс артқан. Оның қыркүйектегі орташа мәні — 16,4%. Қазір 18 пайызды ұсынып отырған банктер бар. Аз уақытта 20 пайызға жетеді. Бұл кезеңде ескі депозиттердің көбі жабылуы мүмкін. Себебі халық көбірек табыс табуға ынталы. Яғни мөлшерлемесі жоғары ұсыныстарды қарай бастайды. Елорда тұрғыны Жасұлан Әлиев те мұндай мүмкіндікті қалт жібермеуге тырысады. Ол қазір баспанаға және балаларын оқытуға ақша жинап жүр.

Жасұлан Әлиев, қала тұрғыны:

- Бізде инфляция деген бар ғой, ақшаны сақтағаннан гөрі, оның құны кетіп қалады. Депозитке салып қойсаң, сол депозиттің проценті инфляцияны жауып тұрады, ойлайсың, сондай мүмкіндік бола ма деп.

Экономист Айбар Олжаев та біздегі басты мәселе — инфляция екенін мойындады. Маманды халық арасында несиеден гөрі, депозитке қызығушылық артқаны қуантады. Себебі, бұл ұзақмерзімді уақытта инфляцияны жеңуге көмектесер еді дейді. Ал тағы бір сарапшы Ләззат Нұрғали жинақты түрлі валютада сақтауға кеңес береді.

Ләззат Нұрғалиқызы, экономист:

- Бүкіл жұмыртқаны бір себетке сақтама дейді ғой. Сол сияқты бөліп-бөліп сақтаған дұрыс. Егер шетелдік валютамен сақтасаңыз пайыздық мөлшері аз болады, бірақ сіз девальвациядан сақтайсыз. Ал егер ақшаны ауыстырып алмай әрі қарай пайдаланам десеңіз қысқа мерзімді 3 не 6 айлық пайыздық мөлшерлемесі жоғары теңгемен сақтаған дұрыс. Не болмаса облигация алтын не құнды қағаздарға салған дұрыс. Бірақ мұның тәуекелділігі жоғары болады.

Биыл да салымдар көлемі 6%-ға өсті. Мамандар мұны халық арасында банктерге деген сенімнің артуымен байланыстырады. Оның үстіне жинақ Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорымен қорғалады. Яғни тәуекел аз. Қазір қордағы салымның 77%-ы теңге, 23 пайызы шетелдік валютамен сақталған.

Мерей Мұратханқызы, Арман Ақшабаев