Жаһандық жылу жан-жануарларға қиындық туғызып тұр.
Енді бір 20-30 жылда Арктикадағы ақ аюлардың үштен екісі жойылып кетуі мүмкін. Өйткені климат өзгерген соң бұл жануарлар тіршілік ететін ортасынан алыстап барады.
Енді жаңа қоныс іздеген жануарлардың ағзасы да өзгере бастаған. Яғни Гренландияның оңтүстік-шығысын мекендейтін ақ аюлар күннің күрт жылынуынан ерте қартайып зат алмасуына байланысты кейбір гендері өзгеше жұмыс істейтін болған. Мұны Шығыс Англия университетінің ғалымдары анықтады.
Арктикадағы жаһандық жылыну үдерісі планетаның басқа аймақтарымен салыстырғанда екі есе жылдам жүріп жатыр. Ал ақ аюлардың тіршілік ету ортасы – теңіз мұзы. Мұз қабаты еріген сайын ақ аюлар құрлықта азық іздеуге мәжбүр. Бұл олардың табиғи тіршілік ету қалпынан ауытқуына әсер етеді. Арктикада жаз ұзағырақ болғандықтан кей ғалымдар бұл үлкен жыртқыштар өздерінің мінез-құлқын өзгерту арқылы жаңа жағдайға бейімделуі мүмкін деп санайды. Мәселен, ақ аюлардың ішіндегі еркегі энергия үнемдеу үшін жатып қалу әдетін қалыптастырған. Ал басқа аюлар жейтін басты азығы итбалық болғанымен, құс пен карибу, ламинариямен, жидектермен және шөппен қоректенуге көшкен. Ғалымдардың айтуына қарағанда, Гренландияның оңтүстігіндегі аюлар генетикалық тұрғыдан ерекшеленеді. Бұл олардың бейімделу қабілеті бар екенін көрсетеді. Десе де, бұл аман қалудың шарасыз айласы іспетті, дейді.
ЦИТАТА:
- Бұл ақ аюларды мейлінше сақтап қалуға үміт сыйлайтын жағымды жаңалық. Иә, жануарлар бейімделіп жатыр. Бірақ бұлай болмауы керек. ДНҚ тек қоршаған орта шектен асып, дағдарысқа ұшыраған кезінде ғана осылай тез өзгереді. Бұл өте алаңдатарлық жайт.
Дереккөз: Guardian басылымы
Қазірде ақ аюлар Халықаралық табиғат қорғау одағының Қызыл тізіміне енгізілген. Бұл олардың популяциясының азаю қаупі бар екенін көрсетеді. Өйткені бұл жануарлар Арктикада экожүйе тепе-теңдігін сақтауда маңызды рөл атқарады.
Жануарлар тіршілік ету ортасын жоғалтты
ДНҚ әрбір жасушаның ішіндегі ағзаның өсуі мен дамуын анықтайды. Жаһандық жылыну әсерінен мекен ету ортасы мен қорек көздері өзгерген сайын, жергілікті климат пен рацион да ауысады. Ақ аюлармен қатар мекенін, мінез-құлқын тіпті дене бітімін өзгерткен жануарлар көп. Мәселен, Ұлыбритания теңіздерінде сегізаяқтар санының артуы. Джерси аралында жолбарыс көбелектерінің көбеюі және Австралиядағы ірі тұмсықты құстар. Осылайша кимат өзгерісі жануарлардың физиологиясын да өзгертіп жатыр.
Жаһандық жылыну мен тіршілік тартысы
Жануарлар әдетте эволюция арқылы мыңдаған жылда өзгеріске ұшырайды. Ал климат ондаған жылдың ішінде-ақ түбегейлі өзгеріс әкеліп жатыр. Бұл жағдайда жануарлардың бейімделу қарқыны жаһандық жылынудың жылдамдығына ілесе алмауы мүмкін. ДНҚ деңгейіндегі өзгерістер – табиғаттың ең ақырғы қорғаныс тетігі. Мұндай бейімделу тек қоршаған ортаға түсетін қысым шектен асқан кезде ғана жүзеге асады. Бұл ретте климаттың өзгерісін бәсеңдету үшін қазба отындарын жағуды азайту, көмірқышқыл газының шығарындыларын азайту және Арктиканы қорғау шараларын күшейту аса маңызды, дейді ғалымдар.
