Осы уақытқа дейін бір ғана Қытай елі біздің экономикаға 26 млрд доллардан астам қаржы құйды. Қазір Қазақстанда Қытай капиталының үлесі бар 5 мыңға жуық кәсіпорын жұмыс істеп тұр. Шетелдік инвестицияның бір пайдасы жұмыс орындары құрылады. Біздің мамандар біліктілігін арттыра түседі. Осы орайда Президенттің биылғы жылды «Жұмыс мамандықтар жылы» деуі де бекер емес. Алты жыл ішінде бізге 400 мың жұмысшы маман қажет болады. Маман тапшылығын қайтіп шешеміз?
Маман тапшылығы 1,6 млн-ға жетуі мүмкін
Алдағы алты жылда еңбек нарығында 1 млн 600 мың кадрға сұраныс туады. Мұның ішінде кәсіптік-техникалық білімі бар 900 мыңға жуық қызметкер, 400 мыңнан астам жұмысшы маман қажет болады. Жұмысшы кадрлар, әсіресе құрылыс, ауыл шаруашылығы, өңдеу өнеркәсібі және денсаулық сақтау саласында тапшы болып отыр. Құрылыс саласында ең үлкен сұраныс сылақшыларға қатысты. 10 мыңға жуық сылақшы қажет. Сонымен қатар құрылыс бригадирі мен дәнекерлеуші жетіспейді. Ал ауыл шаруашылығында 10 мыңнан астам фермерге, 7141 тракторшы мен 4940 бақташыға сұраныс бар.
Мадияр Алдияров, ҚР ЕХӘҚМ Әлеуметтік-еңбек саласын талдау департаментінің бас сарапшысы:
- Өткен айдағы деректерге сүйенетін болсақ, бұл медицина саласының қызметкерлері: санитарлар, медициналық жұмысшылар. Сонымен қатар басқа салаға келетін болсақ, бұл автокөлік жүргізушілері, тәрбиелеу қызметімен айналысатын жалпы тәрбиелеушілерге қалыптасты.
4,5 мың фельдшер қажет
Өңдеу өнеркәсібінде дәнекерлеуші жетіспейді. Бүгінде өндіріске 3342 дәнекерлеуші керек. Сонымен қатар тігінші, слесарь мен сантехника мамандарына сұраныс өсіп келеді. Бұдан бөлек, денсаулық сақтау саласында да кадр тапшылығы байқалады. Орта медициналық персоналды толықтыру үшін 24 мыңнан астам адам қажет және жедел жәрдем қызметіне 4604 жүргізуші керек. Бұдан бөлек, 4536 фельдшер тапшы. Маман тапшылығы солтүстік аймақтарда жоғары.
Мадияр Алдияров, ҚР ЕХӘҚМ Әлеуметтік-еңбек саласын талдау департаментінің бас сарапшысы:
- Солтүстік өңірлерде, әсіресе Солтүстік Қазақстан облысында, солтүстік-шығыс өңірлерде, Шығыс Қазақстан облысында көп маманға, көп кәсіпке қатысты маман тапшылығы қалыптасқан секілді. Яғни вакансиялардың саны түйіндемелердің санынан жоғары болып келеді.
Елде 9,2 млн адам жұмыспен қамтылған
Биылғы жылдың алғашқы тоқсанында елдегі еңбек ететіндер саны 9 млн-нан асты. Оның ішінде 7 млн-нан астам жалдамалы қызметкер болса, 2 млн-нан астамы өзін-өзі жұмыспен қамтып отыр. Былтырғы жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 116 200 адамға өсім бар.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметіне сәйкес елде 300 мың адам жұмыссыз ретінде тіркелген. Үкімет кадр тапшылығын жою мақсатында қайта бейімдеу курстарын іске қосты. Сондай-ақ оқу орындарын жаңа бітірген түлектерді барынша жұмысқа орналастыру көзделген және «Мансап компасы» арқылы жоғары сынып оқушыларын кәсіптік бағдарлау қолға алынды.
Мадияр Алдияров, ҚР ЕХӘҚМ Әлеуметтік-еңбек саласын талдау департаментінің бас сарапшысы:
- Мамандық таңдау барысында әртүрлі мамандық туралы ақпаратты егжей-тегжейлі көре алады. Нақты жалақыны, болжалды жалақыны, сонымен қатар әрбір өңірде қандай сұраныс бар және қай салада қандай сұраныс бар екенін толық көре алады.
Сауда саласында еңбек ететіндер көп
Жұмыспен қамтылғандардың көбі сауда саласында нан тауып жүр. Сонымен қатар білім беру, өнеркәсіп және ауыл шаруашылығында еңбек ететіндер үлесі басым.
Ал өңірлер бөлінісінде жалдамалы қызметкерлер саны бойынша Алматы қаласы көш бастап тұр. 985 800 адам белгілі бір ұйымда жұмыс істейді.
