Шымкент – дем алуға да, ем алуға да жайлы қала. Кейінгі кезде шаһарда медициналық туризм кең өріс алып келеді. Бүгінде Шымкентті еліміздегі трансплантология саласының орталығы деп те атайды. Осы күні Шымқалаға дертіне дауа іздеген жандар алыс-жақын шетелдерден де жиі келетін болған. Бұл – медицинаның әлеуеті артқанын әйгілесе керек.
Перинаталдық орталық – үздіктер қатарында
Қала әкімдігі халықтың денсаулығына баса көңіл бөліп отыр. Тіпті ол үшін арнайы өңірлік бағдарлама қабылдады. Сол арқылы тұрғындардың денсаулығын жақсартып, сапалы медициналық көмектің қолжетімділігін арттыруды көздейді. Бастама сәтті жүзеге асса, келешекте барлық өңірдің медицинасын дамыту осы бағдарламаға негізделеді. Сондықтан Шымкенттің денсаулық сақтау саласы еліміздің, әлемнің ең озық тәжірибелеріне сүйене отырып, алға қадам басып келеді.
Мегаполис медицинасының өрлеп жатқанының тағы бір дәлелі – еліміз бойынша түзілген рейтингте қалалық перинаталдық орталық денсаулық сақтау мекемелері ішінде алғашқы төрттікке енген. Осы арқылы перзентхана ұжымының нәтижелі еңбегін көруге болады. Сапалы медициналық қызмет пен жүйелі жұмысты анықтау үшін Денсаулық сақтау министрлігі еліміз бойынша 772 ұйым арасында рейтингтік талдау жүргізген. Олардың арасында мемлекеттік және жеке клиникалар да бар. Үздіктер қатарынан көрінген орталықтың бас дәрігері Гүлбану Жұмағалиқызының айтуынша, тариф есебінен ана мен бала денсаулығын сақтауға бөлінетін қаржы бірнеше есе өскен. Осы қаражатқа перзентхана материалдық-техникалық базасын жаңартқан. Оның ішінде жүкті әйелдерді скринингтік тексеруден өткізетін УДЗ аппараттары сатып алынды. Ал мамандардың біліктілігінің артуы нәтижесінде, сәбилер өлімі 1,5 есеге төмендеді. Ал жатыр ішіндегі сәбилердің өлімі 2 есеге азайды. Перинаталдық орталық жүкті, жаңа туған әйелдер мен сәбилерге үшінші дәрежеде медициналық қызмет көрсетеді. Былтыр Шымкентте 29 124 нәресте дүниеге келсе, оның 893-і осы орталықта туған. Бұл мекеме мен басқа да перзентханаларда медициналық қызметтің сапасын күшейту мақсатында кадрлардың кәсіби біліктілігін арттыруға бағытталған арнайы курстар өткізілді. Осы мақсатпен өткен жылы акушер-гинеколог, реаниматолог, неонатолог мамандар алыс-жақын шетелдерде тәжірибе алмасып қайтты. Қалалық перинаталдық орталықта госпитальді фармация бөлімі ашылған. Бұл – мекеменің ең үлкен жетістігінің бірі. Перзентханада мұндай бөлімнің болуы – әлемдік тәжірибеде бар және бүгінгі медицинаның басты талабы. Бөлімнің міндетіне дәрігерлердің нұсқауы бойынша сапалы емдік препараттар дайындау, оның әсері мен нәтижелілігін бақылап отыру кіреді. Бас дәрігердің мәлімдеуінше, былтыр 8116 экстрагенитальды патологиясы бар жүкті әйелдер орталықтың кеңес беру-диагностикалау бөлімінде қаралды. Сондай-ақ отбасын жоспарлау аймағында жүкті және жаңа туған әйелдер жүктіліктен сақтанудың жолдары мен бала көтерудің аралық уақыты жөнінде кеңес ала алады.
«Құрсақ көтерген әйелдерге барлық медициналық көмектер қарастырылса, ол қолжетімді болса ана мен баланың денсаулығының қорғалғаны. Бұл жөнінен елімізде, оның ішінде Шымкентте өте ауқымды жұмыс жүргізіліп жатыр. Медицина саласындағы осынау маңызды өзгерістер нәтижесінде, бұрынғы кезбен салыстырғанда мегаполисте ана мен бала өлімі саны әлдеқайда төмендеді. Біз өткен жылдың маусымынан бастап «Бір күндік клиника» жобасын енгіздік. Соның аясында хромосомалық патологиясы, басқа да кінәраты бар сәбилерді әлі тумай тұрып ерте бастан анықтауға мүмкіндік алдық. Жүкті әйелдер «бір терезе» қағидаты бойынша перинаталдық орталыққа келіп, барлық диагностикалық тексеруден өтіп, бір күнде нәтижесін біле алады. Егер шаранада анаға қандай да бір қауіп төндіретін ауру белгісі болса немесе дұрыс жетілмесе, жүктілікті мерзімінен бұрын тоқтатуға кеңес беріледі. Бұл қызмет түрі пайда болғалы он мыңнан астам диагностикалық тексеру жүргізілді. Іштегі құрсақ дұрыс жетілмегендіктен, қаншама әйел жүктілікті мерзімінен бұрын тоқтатты. Соның нәтижесінде денсаулығында туа бітті ақауы бар нәрестелер саны бірнеше есеге азайды. Статистикаға назар салсақ, денсаулығынде кінәраты бар күйде туған нәрестелердің өлімі былтыр 40 пайыздай төмендеді. Мәселен, өткен жылы 29 жағдай болса, 2023 жылы ауру салдарынан шетінеп кеткен балалардың саны 48-ге жеткен», деді Гүлбану Жұмағалиқызы.
Бас дәрігердің айтуынша, перинаталдық орталықта екі жылдан бері неонаталдық хирургиялық операция сәтті жасалып келеді. Ол үшін мекемеде науқастар жататын арнайы төсектік орындар қарастырылды. Бұл бастама жаңа туған нәрестелерге қажет жағдайда операция жасап, өмірін сақтап қалу үшін әрі осындай науқастарға көрсетілетін медициналық көмектердің сапасын жақсарту мақсатында қолға алынып отыр. Ең керемет тұсы неонаталдық хирургиялық операция науқас сәби жансақтау бөлімінде жатқан уақытында да жасала береді. Мұндай шұғыл операция өміріне қауіп төнген нәрестелерге дер кезінде медициналық көмек көрсетіп, ажалдан арашалап алып қалу үшін керек. Қалалық перинаталдық орталықта осындай елуден астам операция жасалды. Соның нәтижесінде, ауру боп туған нәрестелердің өлімі күрт азайды. Өз кезегінде неанатолог хирургтер біліктілігінің арқасында бір кило салмақпен туған кішкентай шақалақтарға да осы перзентханада күрделі операциялар жасалып жатыр. Бұл дәрігер мамандардың кәсіби шеберлігінің жоғары екенін көрсетеді. Және біліктілікті арттыру бойынша арнайы курстар мен алыс-жақын шетелдерде тәжірибе алмасу ісінің өз нәтижесін бергенін байқатады. Осы орайда перзентхана мамандары бұдан да биік нәтижелерге қол жеткізу үшін әлі де ізденістерін арттырып еңбектерін еселеуге дайын.
Ана мен бала саулығы – басты назарда
Шымкентте санавиация да тұрғындарға медициналық көмек көрсетуде қалтқысыз қызмет атқарып келеді. Сол қызметтің көмегімен қалалық перинаталдық орталықтың неанатология бөлімшесіне шұғыл түрде жиырмаға жуық науқас сәби жатқызылды. Олардың барлығына қажетті медициналық көмек көрсетіліп, соның нәтижесінде дәрігерлер нәрестелерді аман алып қалды. Бәрінен бұрын сәбиінің оңалғанын көрген ана бақытты. Баланың сау боп өмірге келуі көп жағдайда анаға да байланысты. Мәселен, жиі құрсақ көтеру тек ананың өзіне емес, баланың да денсаулығына қауіп туғызуы мүмкін. Мұндай жағдайда перинаталдық орталық мамандары отбасын жоспарлау бөлімінде әйелдерге тиісті кеңес береді. Әрбір ана сол жерден өзіне керек ақпаратты ала алады. Білікті дәрігерлер әйелдерді толғандырған кез келген сұрақтарға жауап беруге әзір. Бас дәрігердің мәлімдеуінше, ана мен бала денсаулығын қорғау мемлекеттің денсаулық сақтау саласындағы басты міндеті мен стратегиясы болғандықтан, жергілікті әкімдік тарапынан осы мәселеге әрдайым ерекше көңіл бөлінеді. Сол себепті жергілікті атқарушы биліктің қолдауымен қаладағы перзентханалардың материалдық-техникалық базасы жылдан-жылға жаңартылып келеді. Сондай-ақ науқастарды емдеу, ауру белгілерін ерте анықтау мақсатында елімізде және шетелде тәжірибеден өткен медицинаның заманауи озық үлгілері қолданылады. Қазірде елде демографиялық көрсеткіштерді жақсарту бойынша нақты жұмыстар қолға алына бастады. Ана мен бала денсаулығын қорғау сол жұмыстардың басты бағыты саналады. Сол үшін мемлекет қазынасынан әлеуметтік салаға, оның ішінде денсаулық сақтау ісіне жыл сайын мол қаржы бөлінеді. Ана мен бала денсаулығын қорғау мәселесінде қалалық денсаулық сақтау басқармасы да белсенді жұмыс істеп отыр.
Жалпы, Шымкенттің перинаталдық орталығы 2011 жылы ашылған. Бүгінге дейін мұнда 110 мыңнан астам әйел босанды. 27 мыңнан астам түрлі дәрежедегі операция жасалды. Орталық бас дәрігерінің айтуынша, биылғы жылдың алғашқы екі айында мың жарымдай әйел аталған перзентханада өмірге нәресте әкелді. Бұл күнде перинаталдық орталықта бес жүзге жуық адам еңбек етеді. Сондықтан ол шаһардағы ең қызметкер саны көп мекеменің қатарында.
«Біздің міндетіміз – орталыққа түскен әрбір ана мен балаға қамқорлық көрсетіп, сапалы медициналық көмек алуына жағдай жасау. Өйткені олардың денсаулығы біз үшін бәрінен де маңызды», деді перинаталдық орталықтың бас дәрігері Гүлбану Жұмағалиқызы.
Дәрігерлер көмегіне шетелдіктер жиі жүгінеді
Шымкент қалалық денсаулық сақтау басқармасының мәліметінше, биыл мегаполис тұрғындарына амбулаториялық-емханалық деңгейде 60 мекеме медициналық көмек көрсетті. Сондай-ақ бүгінгі таңда 14 мемлекеттік емханаға 607 мың, ал 46 жеке емханаға 639 мың адам тіркелген.
Қала тұрғындарына қадамдық қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында 2022–2024 жылдар аралығында 14 емхана ашылып, олардың орташа жүктемесі 25 мыңнан 20 мыңға азайды. Ауруханалардағы төсектік орын саны 2023 жылы 4 393-тен 2025 жылы 4 894 төсектік орынға көбейді, яғни өсім 10 %-ды құрады. Биылғы 6 айлық есеп ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек көрсету аясында 356 операция жасалды. Оның ішінде, 3 жүрек, 10 бүйрек алмастырылды. 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында бағасы қымбат қызметтерден компьютерлік томографияға 11 442, магниттік-резонанстық томографияға 14 273 науқас жүгінді.
Бұл ретте қалалық №1 клиникалық ауруханасы – қала тұрғындары мен қонақтарына хирургиялық, травматологиялық, урологиялық, нейрохирургиялық, гинекологиялық, неврологиялық және терапевтік бейіндегі тәулік бойы шұғыл және жоспарлы медициналық көмек көрсететін бірден-бір стационар емдеу мекемесі. Қазіргі уақытта №1 Қалалық клиникалық ауруханасы 530 төсектік орынмен жабдықталған. Ауруханада медицина ғылымдарының кандидаттары, жоғары және бірінші біліктілік санаты бар дәрігерлер қызмет көрсетеді. Мамандар – алыс-жақын шетелдік клиникаларда оқып, білімін арттырып келгендер. Мекеме пациенттерді емдеу кезінде көптеген диагностикалық және тактикалық мәселелерді шешуге мүмкіндік беретін заманауи құралдармен жарақталған. Сонымен бірге аурухана базасында жүкті және босанған әйелдерге хирургиялық көмек көрсететін орталық жұмыс істейді. Оның жұмысын реттеу үшін денсаулық сақтау басқармасы арнайы бұйрық шығарған. Клиникада түрлі тексеру жүргізіледі. Мәселен, «Аrkau innovation» ангиографында науқас рентген арқылы тексеріледі. Былтыр клиникада ангиографиялық операция жасау бөлмесі ашылған болатын. Заманауи медициналық құралдың көмегімен бүгінде дәрігерлер ми тамырларына, бас сүйегі ісігіне операция жасап, қаншама науқастың алғысына бөленді. Дәрігер мамандар бел және кеуде омыртқасындағы операциялар транспедикулярлық жүйелермен және кейдждермен бекітілетінін айтады.
Күрделі операцияларға маманданған
Клиникада асқазан-ішек жолдары органдарына, қалпына келтіру және реконструктивті сипаттағы операциялар жасалады. Осы орайда травматолог-хирургтер тізе, жамбас буындарын протездеу бойынша күрделі операция жасауды үйренді. №1 қалалық клиникалық аурухананың дәрігерлері жыл басынан бері МӘМС есебінен 100-ге жуық азаматқа буын ауыстыру операциясын жасады.
«Зақымдалған буынды жасанды имплантқа ауыстыру бойынша кешенді операцияның құны 1,5 млн теңгеден асады. Жасанды буын ұзақ жылға жарамды әрі қарапайым буыннан еш айырмашылығы болмайды. Біздің ауруханада қолданылатын эндопротездер – АҚШ-та жасалған сапалы медициналық өнімдер. Буын ауыстыру операциялары, ең алдымен, ауырсынуды жеңілдету үшін керек. Екіншіден, пациенттер оңалту кезеңінен өткеннен кейін екі немесе алты айдан соң көмекші құралдар – балдақты пайдаланбай, бұрынғыдай жүріп-тұра алады» деді Шымкент қалалық №1 клиникалық ауруханасының бас дәрігері Қайрат Қалибеков.
Маманның айтуынша, клиникада ішкі органдарды алмастыру операциясы жақсы жолға қойылған. Тіпті бұл көрсеткіш бойынша аурухана тек Шымкент емес, республика көлеміндегі ең алдыңғы медициналық мекемелердің қатарына кіреді. Статистикаға көз жүгіртсек, бүгінге дейін мұнда бүйрек трансплантациясы бойынша 237 операция жасалса, 32 бауыр алмастырылған.
«Ауруханада барлық стандартқа сәйкес келетін кең қабылдау бөлмесі бар. Мұнда науқасты ешқайда апарудың қажеті жоқ. Себебі клиникада қажеттіліктің барлығы түгел қарастырылған. Атап айтқанда, мекемеде реанимация залдары, жедел операциялық бөлме, эндоскопиялық қызмет, ультрадыбыстық аппараттар, жедел зертхана, рентген, МРТ, КТ аппаратына түсіретін бөлмелер бар. Сонымен қатар палаталар да санитарлық-эпидемиялық қызметтің нормативтік талаптарына сай жабдықталған. Әрі біздің клиникада нейрохирургиялық, қан-тамыр хирургиясы, ортопедиялық, трансплантологиялық бейіндегі оншақты жоғары технологиялық медициналық көмек түрлері көрсетіледі. Жыл басынан бергі 6 айда 24 науқас осындай жоғары технологиялық медициналық көмектің түрін алды. Тағы жыл соңына дейін 38 науқасқа медицинаның ең дамыған тәсілдері бойынша емдеу шарасын жүргіземіз. Клиникалық аурухананың материалдық-техникалық тұрғыдан жаңартылып, жаңаша емдеу әдістерінің тәжірибеге енуіне және мамандардың кәсіби тұрғыдан біліктіліктерінің жоғарылауына бірінші кезекте қалалық әкімдік мүдделі. Себебі №1 клиникалық аурухана – мегаполистің көп жылдық тарихы бар, өзіндік дәстүрі қалыптасқан маңдайалды медициналық ұйымдарының бірі. Сол үшін де жергілікті атқарушы билік тарапынан клиниканың дамуына әрқашан жоғары деңгейде қолдау көрсетіліп келеді. Бүгінде әлем көз ілеспес жылдамдықпен дамып жатыр. Соның ішінде медицина саласы да бар. Кейінгі кезде ашылған цифрлық технологиядағы жаңалықтар медицина саласында да кеңінен қолданыла бастады. Осының бәрін уақыт көшінен қалмай игеру мегаполис дәрігерлерінің бүгінгі басты міндеті деп білемін», деді Қ.Қалибеков.
Шипа іздеп келетіндер көбейді
Алда мегаполисті жоғары технологиялық мамандандырылған медициналық қызмет ұсына алатын орталыққа айналдыру мақсаты тұр. Бастама өз нәтижесін беріп те келеді. Қазірдің өзінде жүзден астам шетел азаматы жыл сайын Шымкентке дертіне дауа іздеп келеді дейді бас дәрігер. Оның айтуынша, бұл күнде қалалық №1 ауруханада Қытай, Өзбекстан, Ресейден келген науқастарға күрделі операция жасалып, емдеу-диагностикалық тексерулер жүргізіледі. Клиниканың қызметін пайдаланушы пациенттердің ішінде республиканың әр өңірінен келетін азаматтар да көп. Статистикаға сүйенсек, клиника еліміздің түкпір-түкпірінен келген бес жүзден астам науқасқа медициналық көмек ұсыныпты.
Сондай-ақ шекара асып Шымкентке ем іздеп келгендердің басым бөлігіне қалалық №2 ауруханада күрделі нейрохирургиялық операциялар жасалды. Науқастар – Өзбекстан, Тәжікстан, Моңғолия, Швейцария секілді елдердің азаматтары. Айтқандай Ресейден де осы клиникада емделу үшін көп науқас келіп жатады. Аурухананың бас дәрігері Бахытжан Позилов мұндағы операциялар ерекше күрделі санатқа жататынын, тәжірибелі дәрігерлердің жоғары кәсібилігі мен шеберлігінің арқасында барлық операция сәтті жасалатынын айтады.
Сонымен қатар медициналық туризмді дамытуға Шымкент қаласындағы диагностикалық орталық та үлес қосып жатыр. Бұл мекеме халыққа амбулаториялық-емханалық деңгейде де қызмет көрсете алады. Жоғары технологиялық құрал-жабдықтармен жабдықталған. Қызметкерлерінің көпшілігі – тәжірибелі әрі жоғары білікті кәсіби мамандар. Диагностикалық орталық жаңа тексеру аппараттарын іске қосу арқылы мамандандырылған медициналық қызмет саласын жаңа деңгейге көтеріп отыр. Сондай-ақ онда халықаралық зертханалық ISO ҚР СТ 15-189 стандарты енгізілген. Орталықтың диагностикалық тексеруінен Орталық Азия, Еуропа, Ресей, АҚШ елдерінің де азаматтары өтіп тұрады. Былтырғы статистиканы қосқанда бүгінге дейін жүзге жуық шетелдік науқасқа медициналық ұйым консультативтік-диагностикалық, оның ішінде зертханалық, радиологиялық, эндоскопиялық қызмет көрсеткен. Аталған мекеменің бас дәрігері Шолпан Мырзахметованың айтуынша, консультативтік-диагностикалық қызметтерге жүгінетін шетелдік азаматтардың саны жыл сайын 10-15 адамға артып келеді екен. «Диагностикалық орталық медициналық қызмет көрсетуде заманауи жоғары технологиялық МРТ, КТ, видеоэндоскопиялық және премиум санатты ультрадыбыстық аппараттар секілді медициналық құрал-жабдықтармен толық қамтамасыз етілген» дейді бас дәрігер.
Мұнан өзге шаһарда орналасқан айтулы клиниканың бірі – «Шымкент жүрек орталығы» шетелдік серіктестерімен бірге ынтымақтастық келісімшарт жасасып, медициналық туризм саласында белсенді қызмет атқарып келеді. Бұл емдеу мекемесі де АҚШ, Ресей, Ауғанстан, Тәжікстан елдерінің жүрек-қан тамыры ауруына шипа іздеген азаматтарына жоғары технологиялық операция жасады.
Қалалық денсаулық сақтау басқармасы мамандарының айтуынша, осы күнде мегаполисте сақтандырылмаған азаматтардың үлесін төмендету бағытында ақпараттық-түсіндіру жұмыстары тұрақты түрде жүргізіліп келеді. Соның аясында медицина саласына жауапты қызметкерлер азаматтарға өз мәртебесін тексеру, жарналарын уақтылы төлеу бойынша кеңес берумен шұғылданып жүр. Басқарма өкілдерінің мәлімдеуінше, Шымкент қаласының тұрғындарын медициналық ұйымдарда тіркеу және қызмет алу рәсімдерін жеңілдету үшін қазіргі таңда тиісті жұмыс өз деңгейінде атқарылып жатыр.
ШЫМКЕНТ
