Каспий жыл сайын таязданып барады. Соңғы төрт жыл ішінде бір метрге тартылып қалған, деп хабарлайды 24kz.
Ал «Қашаған» кен алаңындағы навигациялық арналарда шөгінділер мен лай жиналып, кеме қозғалысы айтарлықтай қиындаған. Осыған орай компания кеніш маңайындағы 56 шақырым каналды тереңдетуді қайта қолға алды. Дегенмен бұл жұмыстар экологиялық апатқа әкелуі мүмкін. Қазірдің өзінде теңізде балықтар мен аң-құстардың азайғаны байқалады.
Каспийдің жасанды аралдар маңайындағы түп тереңдету жұмыстары 2021 жылы басталған. Содан бері 5 метрге дейін тереңдетіліп, кемелер қатынасы оңтайланды. Бірақ бұл жұмыстар қоршаған ортаға кері әсерін тигізбей қоймады. ««Жайық-Каспий» бассейнінде балық қоры азайып, аң-құстар өзге өңірге ауып кеткен», — дейді табиғат жанашырлары.
Аслан Омаров, қоғам белсендісі:
- Біздің Жайықта соңғы кезде балықтар жоғалып кетті. Балық жоқ, баяғы бекіре, сазандар қазір жоқ. Сіздер қазған кезде лайды да, бәрін алып кеттіңіздер, балықтардың азық-түлік базасы жоғалып кеткен. Яғни, сіздер қопарып қазған кезде теңіздің астындағы азық-түлік базасы жоғалады.
Қоғамдық тыңдауға жиналған табиғат жанашылары мен белсенділер теңізде жүргізіліп жатқан жұмыстарға түбегейлі қарсы емес. Тек тереңдетуді кешенді ғылыми негізде жүргізуді талап етті.
Таңат Нұрымов, «Намыс» қоғамдық бірлестігінің жетекшісі:
- NCOC компаниясы теңізде ешқандай ғылыми жұмыстар жүргізіп жатқан жоқ. Себебі, бұлар қазіргі жобада басқа адамдарды әкеліп отыр, алдыңғы жобаға басқа адамдар әкелді. Олардың Атырау қаласында ғылыми зертханалары бар ма, жоқ па, белгісіз. Сосын жыл сайын қаза берген де жақсы емес.
Каспийдегі тереңдету жұмыстары Экология департаментінің де бақылауында. Бірақ осы уақытқа дейін атқарылған жұмыстар сын көтермейді. Себебі, 3-4 жылдан бері қазылған каналдар қайтадан көміліп жатыр. Жоба бойынша шығарылған топырақ белгіленген арнаулы орындарға жиналуы керек еді. Ал іс жүзінде ол талаптар орындалмаған.
Асқар Жүнісов, Экология департаментінің басшысы:
- Ең бірінші бізге тапсырылған жобада топырақ үйінділері 4 жерде үйіледі деп көрсетілген. Одан кейін ол 8 жерге орналасты, қазір жобаны қарап отырсақ, топырақ үйінділері 40 жерге үйілді деп көрсетіп отыр. Яғни, алғашқы берілген өтінішке сәйкес келмей тұр. Сол кемшіліктердің барлығын жою бойынша біз ертең жазбаша ұсыныстар береміз.
Теңіздің деңгейі жылына 20-25 см-ге төмендеп барады. Ол өндіріс қажетіндегі су көліктерінің қозғалысын қиындататыны ақиқат. Бірақ 4 жыл бойы жүргізілген жұмыстарының нәтижесі шамалы. «Сондықтан компания басқа баламалы жобаларды қарастырамыз», — деп сендірді.
Қуанышбек Мұқанов, NCOC компаниясының өндірістік операциялар жөніндегі атқарушы кеңесшісі:
- Енді біз оны үнемі қазбаймыз. Экологияға зияны көп болған соң қазғымыз келмейді. Бізд альтернативалық шешім деп жаңа көпір мен жол салғымыз келіп отыр. Соның қазір енді концепцияның аяқталуына байланысты министірліктермен ақылдасып жатырмыз.
«Қашаған» кен алаңы орналасқан жасанды аралдарды құрлықпен жалғайтын болашақ автожолдың ұзындығы 60 шақырымнан асады. Әрі қарай аралдарға амфиялық кемелермен қатынасуға болады. Бірақ ол алдағы 3-4 жылдың еншісінде.
Авторлары: Арыстанбек Кенже, Айбек Байзақов, Жандос Рахметуллин
