Енді туристер қауіпті жерлерге барарда төтенше жағдайлар органына ескертуге тиіс. Толық тізім

Хабарламада аты-жөнін, байланыс деректерін, бағытқа барып-қайту уақытын , қозғалыс бағытын, құралдарын көрсету керек.

Төтенше жағдай министрлігі өмірге қауіп төндіруі мүмкін жетуі қиын жерлердің, су, таулы және спелеологиялық объектілердің тізбесін бекітті. Енді азаматтар мұндай жерлерге бара жатқанда аумақтық органдарға жүру маршруттары туралы хабарлауы керек. 27 тамызда қабылданған бұйрық 7 қыркүйектен бастап қолданысқа енеді.

Маршрут туралы хабарлау

Жеке тұлғалар саяхат басталғанға дейін жүру маршруттары туралы аумақтық органды мынадай тәсілдердің бірімен хабардар етуі керек:

• "eQonaq" ақпараттық жүйесінде және оның мобильді қосымшасында;
• аумақтық органның ресми сайтында көрсетілген аумақтық органының электрондық пошта мекенжайы бойынша;
• 112 бірыңғай кезекшілік-диспетчерлік қызмет телефоны бойынша хабарлайды.

Хабарламада көрсетуі керек:

• жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты және байланыс деректерін;
• бағытқа шығудың және бағыттан қайтудың жоспарланған күні мен уақытын;
• қозғалыс бағыты (бағыттың басталу және аяқталу орны, бағыттың ұзақтығы, болжамды қону және демалу орындары) туралы ақпаратты;
• алғашқы көмек көрсету құралдарының, байланысты ұйымдастыруды қамтамасыз ететін байланыс құралдарының зарядтау құрылғыларының, сондай-ақ сигнал беру құралдарының болуын;
• қолданылатын қозғалыс құралдарын (бар болса);
• өзге де қосымша ақпаратты қамтуға тиіс.

Топпен шыққанда бір адам өз аты-жөнін жазып, бағыт туралы деректерді көрсетіп, топ мүшелерінің санын және олардың байланыс деректерін жазуы керек.

Норма нені көздейді?

2025 жылғы 24 маусымда Қазақстан перзиденті Қасым-Жомарт Тоқаев "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азаматтық қорғау, электр энергетикасы және мемлекеттік мүлікті басқару мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" заңға қол қойды. Заңда туристердің қауіпсіздігіне қатысты норма да көзделген. Туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін аумақтық төтенше жағдайлар департаментін азаматтардың жетуі қиын туристік орындарда жүріп-тұруының алдағы бағыттары туралы ақпараттандыру міндеті белгіленеді. Осы норманы енгізу туристік жорықтардан уақтылы оралмаған жағдайда іздестіру іс-шараларын жедел ұйымдастыруды, сондай-ақ қажет болған жағдайда медициналық көмек көрсетуді қамтамасыз етеді. ТЖМ баспасөз қызметі бара жатқан жері туралы хабардар етпеген адамдар ешқандай жауапқа тартылмайтынын, бұл норма адамдардың қауіпсіздігі үшін қабылданғанын мәлімдеді.

Төтенше жағдайлар министрлігі таудағы қауіпсіздік шараларын сақтауды сұрайды.

"Тауға аттанбас бұрын маршрутты мұқият зерттеңіз, оның ұзындығын, биіктік айырмашылығын, күрделі учаскелерін, демалуға қолайлы орындарын анықтаңыз. Қайда және қашан баратыныңызды, қашан оралуды жоспарлап отырғаныңызды жақындарыңызға міндетті түрде хабарлаңыз. Ауа райы болжамын тексеріңіз, тауда ауа райы күрт өзгеруі мүмкін: тіпті жаз мезгілінде дауыл, найзағай, қар жаууы ықтимал. Жергілікті жермен алдын ала танысыңыз, өзіңізбен бірге карта, компас, GPS немесе навигатор алыңыз. Маршрут биікке көтерілу мен қиын өткелдерді қамтыса, мұндай жорыққа алдын ала физикалық тұрғыдан жақсы дайындалып барған жөн", – делінген ТЖМ хабарламасында.

Тауға қажет жабдықтар тізімі:

• треккингке арналған тау аяқ киімі;
• "қабаттап киіну" қағидасы бойынша киім: термокиім, жылу ұстайтын ортаңғы қабат, желден және жаңбырдан қорғайтын сыртқы күртеше;
• су мен тамақ қоры: есептелген мөлшерден көбірек алған жөн;
• алғашқы көмек қобдишасы: таңғыштар, антисептик құралдар, ауырсынуды басатын дәрілер, лейкопластырь, аллергияға қарсы дәрі-дәрмектер;
• бағыт-бағдар құралдары: карта, компас, навигатор, толық қуатталған телефон және пауэрбанк;
• күннен қорғану құралдары: күннен қорғайтын көзілдірік, крем, бас киім. Фонарь және қосалқы батареялар;
• төтенше жағдайға тап болғанда белгі беру құралдары: ысқырық немесе дабыл айнасы.

Топпен бірге жүріңіз, артта қалмаңыз және алға шықпаңыз. Қуатыңызды үнемдеңіз, жүктемені теңдей бөліп алыңыз. Ауа райын қадағалаңыз, найзағайдың алғашқы белгілері байқалса, төменге түскен дұрыс. Әсіресе таныс емес жерде жолдан шықпаңыз, оңай адасып қалуыңыз мүмкін.

"Альпинистердің алтын ережесі: "Тауға шыққанда ұсақ-түйек нәрсе болмайды". Тіпті кішкентай қате – киімнің дұрыс таңдалмауы, судың жетіспеуі немесе жолда абай болмай қауіпті жағдайларға әкелуі мүмкін. Егер біреу жарақат алса, алғашқы көмек көрсетіп, зардап шеккен адамды жылы ұстаңыз да, құтқарушыларға хабарлаңыз. Төтенше жағдай туындаған кезде 112 нөміріне қоңырау шалыңыз", – делінген ТЖМ хабарламасында.

Оқи отырыңыз: Тауға неге жалғыз шығуға болмайды? Альпинист гид Махамбет Абдуллаевтың кеңестері

Тізімге кірген 254 нысан

Павлодар облысы:

• Ақбет тауы;
• Жасыбай демалыс аймағының таулары;
• Найзатас жартасы;
• Жасыбай көлі;
• Қызылтау тауы;
• Желтау тауы.

Маңғыстау облысы:

• Саура шатқалы;
• Тамшалы шатқалы;
• Самал шатқалы;
• Махтум-баба мешіті;
• Шерқала тауы;
• Бозжыра тауы;
• Шақпақ ата қорымы және жерасты мешіті;
• Отпан тау тарихи-мәдени кешені;
• Қызылқала қалашығы;
• Айрақты тауындағы петроглифтер.

Ақтөбе облысы:

• Мылқау ауылы, Қарғалы ауданы;
• Мыңжылдық папортник орманы;
• "Аққайын" орманы;
• Қарғалы су қоймасы;
• "Айдарлыаша" геоморфологиялық қимасы;
• "Орқаш" мемлекеттік табиғи қорығы;
• "Барқын" құмдары;
• Ырғыз-Торғай мемлекеттік табиғи резерваты;
• "Жаманшин" метеорит кратері;
• "Аққұм" құмдары;
• Ақтолағай борлы тауы;
• "Ақбота-Сәңкібай" тауы.

Алматы қаласы:

• "Туйық-Су" мұздықтың соңы;
• Жоғарғы "Оттық";
• Өтпелі шатқалы;
• Айлы жазықтық саятшылығы;
• "Сол Талғар" шатқалы;
• "Қызылсай" шатқалы;
• "Үлкен Алматы" шатқалы;
• "Шұбарарш" шатқалы;
• "Орта Талғар" шатқалы;
• "Түрген" өзені;
• "Чин Түрген" өзені;
• "Панорама" шыңы;
• "Солнечная поляна" шыңы;
• "Боз-Көл" көлі;
• "Корженевский" мұздығы;
• Үлкен Талғар асуы;
• Жастар шыңы;
• Жастар асуы;
• Солтүстік жастар асуы;
• Нәресте шыңы;
• Титов шыңы;
• Титов асуы;
• Память шыңы;
• Трапеция асуы;
• Құмбел асуы;
• Үш батыр шыңы;
• Жартасты шыңы.

Алматы облысы:

• Орман асуы;
• Фурманов шыңы;
• Бураев шыңы;
• Қотырбұлак шыңы;
• Бутаковский асуы;
• Скай шыңы;
• Панорама шыңы;
• Сарысай асуы;
• Шымбұлақ шыңы;
• Оқушы шыңы;
• Чеколов шыңы;
• Башут шыңы;
• Абай асуы;
• Абай шыңы;
• Хрещатого шыңы;
• Амангелді шыңы;
• Пионер асуы;
• Пионер шыңы;
• Учитель шыңы;
• Учитель асуы;
• Панфилов – батырлары асуы;
• Панфилов – батырлары шыңы;
• Қарлытау шыңы;
• Комсомол асуы;
• Комсомол шыңы;
• Физкультурник асуы;
• Физкультурник шыңы;
• Түйе асуы;
• Аристов асуы;
• Аристов шыңы;
• Мәншүк Маметова асуы;
• Мәншүк Маметова шыңы;
• Антикайнен асуы;
• Атикайнен шыңы;
• Отан соғысы асуы;
• Отан соғысы шыңы;
• Маяковский асуы;
• Маяковский шыңы;
• Орджоникидзе асуы;
• Орджоникидзе шыңы;
• Партизан асуы;
• Партизан шыңы;
• Игілі-Тұйықсу асуы;
• Игілі-Тұйықсу шыңы;
• Ертоқым Тұйықсу асуы;
• Ертоқым Тұйықсу шыңы;
• Тұйықсу асуы;
• Погребецкий Центральный асуы;
• Туристер асуы;
• Погребецкого шыңы;
• Погребецкий асуы;
• Локомотив шыңы;
• Зоя Космодемьянская шыңы;
• Зоя Космодемьянская асуы;
• Бүркіт ұясы асуы;
• МЮД асуы;
• Северцов асуы;
• ОПТЭ асуы;
• Стальский асуы;
• Фрунзе шыңы;
• Безбожник асуы;
• Фрунзе асуы;
• Кішкене асуы;
• Оңтүстік Спивакова асуы;
• Жамбыл асуы;
• Оңтүстік ТЭУ асуы;
• Солтүстік ТЭУ асуы;
• Көптау асуы;
• Тұман асуы;
• Солнечный асуы;
• Экспедициондық асуы;
• Иссыктен-Чоху шыңы;
• Талғар шыңы;
• Көпіртұз асуы;
• Орталық Талғар асуы;
• Талғар сәтсіздігі асуы;
• Ақтұз асуы;
• Ақтау шыңы;
• Суровый асуы;
• Бивачный асуы;
• Уральцев асуы;
• Ақгүл асуы;
• Ақгүл шыңы;
• Оңтүстік Ақгүл шыңы;
• Ақ асуы;
• Ақ шыңы;
• Иссыктен-Чоу шыңы;
• 25 жыл Қазақстан асуы;
• 25 жыл Қазақстан шыңы;
• Обходной асуы;
• Пушкина асуы;
• Тоғызақ асуы;
• Попов асуы;
• Орешек асуы;
• Зимина асуы;
• Қазақстан асуы;
• Мирошкина асуы;
• Шығыс Дмитриев шыңы;
• Шығыс Дмитриев асуы;
• Машковцев асуы;
• ОзҰрный асуы;
• Гордетский асуы;
• Жас Гвардия асуы;
• СГУ шыңы;
• Советов шыңы;
• Алматы-Алагир асуы;
• Турист шыңы;
• Үлкен Алматы шыңы;
• Қасқыр тау;
• Жусалы Кезең асуы;
• Ломакина асуы;
• Жабайы асуы;
• Алматы асуы;
• Академик асуы;
• Төмен Қарғалы асуы;
• Үштік асуы;
• Лунина асуы;
• Шөгінді асуы;
• Теплофизиктер асуы;
• Әдемі асуы;
• Солтүстік Көкелбел асуы;
• Орталық Көкелбел асуы;
• Металлург асуы;
• Көпір асуы;
• Тыстау асуы;
• Солтүстік асуы;
• Рахат шыңы;
• Инструктор шыңы;
• ВЛКСМ 40 жыл асуы;
• Красина Западный асуы;
• Тасты асуы;
• Егіздер асуы;
• Бархатный асуы;
• Ой-Жаулау асуы;
• Шарын шатқалы.

Түркістан облысы:

• Мақпал мореналық көлі (Өгем өзені);
• №1 мореналық көлі (Өгем өзені);
• №1 мореналық көлі (Сайрам-су өзені);
• №2, №2а мореналық көлі (Сайрам-су өзені);
• №2б мореналық көлі (Сайрам-су өзені);
• №3 мореналық көлі (Сайрам-су өзені);
• №1 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №2, №2а, №2б мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №10 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №9 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №8 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №6 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №3 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №7 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №4 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №13 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №4 мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №1 мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №1а мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №1б мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №5 мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №6 мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №7 мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №2 мореналық көлі (Ақсу өзені)
• №3 мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №9 мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №8 мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №8а мореналық көлі (Ақсу өзені);
• №14 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №11 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №12 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• №7, №7а мореналық көлі (Сайрам-су өзені);
• №4 мореналық көлі (Сайрам-су өзені);
• №4а мореналық көлі (Сайрам-су өзені);
• №5 мореналық көлі (Сайрам-су өзені)
• №6, №6а, №6б, №6в, №6г мореналық көлі (Сайрам-су өзені);
• №5 мореналық көлі (Майдантал өзені);
• Мақпал мореналық көлі (Өгем өзені).

Солтүстік Қазақстан облысы:

• "Екі ағайынды" шоқысы;
• "Ақан сері" шоқысы;
• "Буян" шатқалы;
• Қазантау тауы (Қазандық);
• Қасқыр қақпасы тау шыңы;
• Жылан аралы Имантау көлі;
• "Бүркіт тау" шоқысыү

Жамбыл облысы:

• "Қара-арша" шатқалы;
• "Алмалы" шатқалы;
• "Көксай" шатқалы;
• "Көксай" көлі;
• Меркі" шатқалы;
• "Тәуелсіздіктің 30 жылдығы" шыңы;
• "Меркі" үңгірі.

Ұлытау облысы:

• Әулие тауы;
• Едіге тауы.

Шығыс Қазақстан облысы:

• Мұзтау тауы (Белуха);
• Қызылтас тауы (Сорокина);
• Қиын-Керіш шатқалы;
• Ескі австрия жолы;
• Зайсан көлі;
• Сібе көлдері.

Жетісу облысы:

• Қапал ауылдық округі, Қызылқора учаскесі;
• Суықсай ауылдық округі, Тесіктас учаскесі;
• Суықсай ауылдық округі, Бүркітті учаскесі;
• "Бастау" жаздық лагері;
• Шумский мұздығы, Төменгі Жасылкөл көлі;
• Қызылбалық ауылдық округі, Қарақұм ауылы;
• Қаблиса ауылдық округі, "Қазтелерадио" АҚ "Үлкен Шаған" Радиотрансляциялық желілер.