Аутизмі бар балаларды қоғамға бейімдеу – еліміздегі өзекті әрі маңызды мәселелердің бірі. Бұл процесс тек медициналық немесе педагогикалық қолдауды ғана емес, сонымен қатар қоғамның түсінігі мен қабылдауын қажет етеді, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.

Аутизм және оның ерекшеліктері

Аутизм спектрі бұзылыстары (АСБ) – адамның әлеуметтік өзара әрекеттесу, коммуникация және мінез-құлық салаларында қиындықтарға тап болатын нейроөзіне тән жағдайлар тобы. Аутизмі бар балалардың әрқайсысы бірегей, олардың қажеттіліктері мен қабілеттері әртүрлі болады.

Оқи отырыңыз:

  • Жасанды интеллект: адамдар енді екі есе ұзақ өмір сүреді
  • Елімізде жыл сайын 360 мыңнан астам сәби дүниеге келеді — Әлназарова

Қоғамға бейімдеудің негізгі бағыттары:

  1. Ерте диагностика және араласу Аутизм белгілерін ерте анықтау және уақытылы араласу баланың дамуына оң әсер етеді. Ерте жастағы араласу бағдарламалары баланың әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді.
  2. Инклюзивті білім беру Аутизмі бар балаларды жалпы білім беру мектептеріне интеграциялау олардың әлеуметтік дағдыларын дамытуға көмектеседі. Инклюзивті сыныптарда арнайы дайындалған мұғалімдер мен көмекшілердің болуы маңызды.
  3. Арнайы терапиялар мен әдістемелер ABA (Applied Behavior Analysis), TEACCH, PECS сияқты әдістемелер аутизмі бар балалардың коммуникативтік және әлеуметтік дағдыларын дамытуда тиімді. Бұл әдістер баланың жеке ерекшеліктеріне бейімделіп, оның қажеттіліктеріне сәйкес қолданылады.
  4. Қоғамдық түсінік пен қолдау Қоғамның аутизм туралы түсінігін арттыру, стереотиптер мен кемсітушілікті жою маңызды. Ақпараттық кампаниялар, семинарлар мен тренингтер арқылы қоғамның санасын өзгертуге болады.

Қазақстандағы жағдай

Қазақстанда аутизмі бар балалар саны 9 мыңға жуықтайды, бірақ бейресми деректер бойынша олардың саны 30 мыңнан асады. Елімізде инклюзивті білім беру жүйесі дамып келеді, бірақ әлі де шешімін таппаған мәселелер бар:

  • Мамандардың, әсіресе арнайы педагогтар мен терапевттердің жетіспеушілігі;
  • Ата-аналар мен мұғалімдерге арналған оқыту бағдарламаларының жеткіліксіздігі;
  • Аутизмі бар балаларға арналған арнайы орталықтардың аздығы.

Мысалы, Ақмола облысында 800-ден аса аутизмі бар бала тіркелгенімен, олардың тек 150-і ғана білім алу мүмкіндігіне ие.

Қорытынды

Аутизмі бар балаларды қоғамға бейімдеу – кешенді тәсілді қажет ететін күрделі процесс. Бұл үшін мемлекет, білім беру мекемелері, ата-аналар және қоғам бірлесе әрекет етуі тиіс. Тек осылай ғана біз әрбір баланың толыққанды өмір сүруіне мүмкіндік бере аламыз.