Бүгінде әлем жаһандық тұрақсыздық пен геосаяси шиеленістер кезеңін бастан өткеріп отыр.

Осындай сын-қатерлер жағдайында бейбітшілік пен орнықты даму күн тәртібіндегі басты тақырыпқа айналды. Бұл ретте халықаралық қауымдастық сенім артып отырған елдердің бірі – Қазақстан. Бейтарап саясаты мен көпвекторлы ұстанымының арқасында еліміз өңірлік тұрақтылықты қамтамасыз етуде маңызды рольге ие. Соның айқын мысалы – Алматыда БҰҰ-ның Орталық Азия мен Ауғанстанға арналған орнықты даму мақсаттары жөніндегі өңірлік орталығының ашылуы. Бұл халықаралық институт нақты қандай мәселелерді шешетін болады? Еліміз үшін несімен маңызды?

Еуразия жүрегінде орналасқан еліміз әлемге бейбітсүйгіш саясат пен көпвекторлы дипломатияны ұстанатын мемлекет ретінде танылған. Қазақстан жаһандық қауіпсіздік пен аймақтағы тұрақтылықты қамтамасыз етуде зор үлес қосып келеді. Соның айқын мысалы – БҰҰ-ның Орталық Азия мен Ауғанстанға арналған орнықты даму мақсаттары жөніндегі өңірлік орталығын құру. Тиісті құжатқа жуырда мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Біріккен Ұлттар Ұйымының бас хатшысы Антониу Гуттериш қол қойды.

Қасым-Жомарт Тоқаев, Қазақстан Республикасының Президенті:

- Бүгінде Орталық Азия бірлігі бекем және тату көршілік пен ортақ прогресс қағидаттарына бейіл өңір екенін паш етіп келеді. Аймақ елдері саяси және әлеуметтік реформалар жүргізіп, экономиканы әртараптандыру бойынша батыл шаралар қабылдап жатыр. Адам капиталын дамытуға күш салып, анағұрлым инклюзивті институттар құруды қолға алды. Біз халықаралық өзекті мәселелерді шешуге белсенді араласатын мәмілегер ретінде Орталық Азияның әлеуетін ашуға және жаһандық аренада конструктивті әрі келешекті көздеген күн тәртібін дәйекті түрде ілгерілетуге ұмтыламыз. Осы орайда Алматы қаласында БҰҰ өңірлік орталығын ашу уақтылы және стратегиялық тұрғыдан маңызды қадам болып отыр.

БҰҰ-ның Алматы қаласындағы өңірлік орталығының ашылуы Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл Орталық Азия өңірі үшін маңызды стратегиялық қадам.

Себебі қазір бұл аймақ әлем картасында басым салмаққа ие болып келе жатқандығын көрсетеді. Орталықтың арқасында енді аймақта гуманитарлық көмек, климаттық өзгерістер, көші-қон, білім беру, денсаулық сақтау сияқты бағыттарды тиімді үйлестіруге болады.

Мурад Шамилов, саясаттанушы:

- Бұл бастаманы Президент 2019 жылы ұсынған болатын. 5 жыл көлемінде біздің дипломаттар қыруар жұмыс атқарды. Кейін бұл резолюцияны 152 мемлекет қолдады. Біздің ел үшін бұл орталықтың құрылуы не үшін маңызды? Мұның арқасында мемлекетіміздің беделі халықаралық аренада едәуір арта түседі. Орта держава ретіндегі позициямызды бекіте аламыз.

Сарапшылардың сөзінше, бұл орталықтың Алматыда орналасуы – Қазақстанның өңірлік көшбасшы ретіндегі рөлін бекіте түседі. Елдің бейбітшілік, қауіпсіздік және даму салаларындағы белсенділігі халықаралық деңгейде мойындалғанын көрсетеді.

Таисия Мармонтова, «Еуразиялық мониторинг» сараптамалық зерттеулер орталығының ғылыми жетекшісі:

- БҰҰ сынды халықаралық беделді ұйымның өңірлік орталығының Алматыда құрылуы – еліміздің егемендігін тағы бір мәрте айқындай түседі. Ал әлем үшін Ауғанстанда болуы мүмкін тағы бір дағдарыстың алдын алуға қажет. Себебі, қазір бұл елде азық-түлік мәселесі өте күрделі екенін байқап отырмыз. Бұдан өзге шешілмеген сұрақтар көп. Сондықтан Ауғанстанда бейбіт орнамай, аймақтың орнықты дамуы күрделі болатыны анық.

Бүгінде Қазақстан гуманитарлық көмек көрсетуге, білім беру бағдарламаларын жүзеге асыруға, сауда-саттықты жандандыруға және азық-түлік қауіпсіздігіне қатысты бастамалар арқылы ауған халқына қолдау көрсетуін жалғастырып келеді. Себебі еліміз Ауғанстанның бейбіт тіршілігі мен дамуы қатар жүруі керек деп санайды.

Антониу Гутерриш, БҰҰ Бас хатшысы:

- Қазақстанға шын жүректен тәнтімін. Мен үшін Қазақстан –даналықтың символы, халықтар арасына дәнекер болып, бейбітшілікке үндейтін ел. Бұл түрлі этнос пен дін өкілдері бас қосып, ортақ келешекке апаратын жолды бірге іздейтін мекен. Қазақстанның ядролық қарудан бас тартқанын ешқашан ұмытпаймын. Осы шешімнің нәтижесінде Сіздердің елдеріңіз бейбітшілік пен қарусызданудың символына айналды. Бүгінгі таңда бұл өте өзекті. Қазақстан әрдайым парасаттылық танытқан әрі сол биігінде қалады. Өкінішке қарай, қазіргі әлемге осындай байыпты ұстаным жетпей тұр.

Негізі бұл орталықтың елімізде құрылуы кездейсоқ емес. Қазақстан орнықты даму мәселелерін халықаралық деңгейді белсенді түрде көтеріп келеді. Енді алда атқарар қыруар жұмыс көп. Яғни ортақ игілікке қол жеткізу үшін барлық мемлекеттік органдардың, халықаралық ұйымдардың, ғылыми қауымдастықтың, бизнес пен азаматтық сектордың басын біріктіру қажет.

Риат Шони