Халықтан түсетін өтініштер санының артуына байланысты Қазақстан Ұлттық Банкі (ҚҰБ) бүгін, 2025 жылғы 10 маусымда Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру тәртібін түсіндірді, деп хабарлайды Zakon.kz.

Айырбастау операцияларын жүзеге асыру қағидаларына сәйкес:

  • тиісті эмитент-елдің аумағында заңды қолма-қол төлем құралы саналатын;
  • эмитент елдің анықтамалық материалдарында көрсетілген толық сипаттамаға сәйкес келетін шетелдік валютадағы банкноталар заңды төлем құралы түрінде айналымға жарамды деп танылады.

Төлемге қабілетсіз және қолдануға жарамсыз шетел валютасының банкноталарын сатып алу және сату тәртібі

Тиісті шет мемлекеттің эмитент-банкі айналымнан шығарған жағдайда, шетелдік валюта банкноталары — төлемге қабілетсіз, ал жыртылған, бүлінген және басқа да міні болса — жарамсыз деп танылады. Ондай белгілердің толық тізбесі ҚҰБ сайтында бар.

Мұндай банкноталарды инкассалық операция жүргізуге шетелдік банктермен шарт жасасқан уәкілетті банктер ғана сатып алады және ауыстырады.

Мұндай операциялардың комиссиясы номиналды құнының 10%-нан аспауға тиіс. Бұл ретте клиент инкассо шарты көрсетілген жазбаша келісімге қол қояды және оған эмитент-банк (шетелдік банк) айырбастаудан бас тартуы мүмкін екені туралы ескретіледі.

Айналымға жарамды шетелдік валюта банкноталарын сатып алу және сату кезінде негізсіз бас тарту жағдайындағы іс-қимыл тәртібі

Егер айналымға жарамды болса, қолма-қол шетел валютасының номиналы мен шығару жылына шектеу болмайды.

Жеке тұлғаның қолында шетелдік және ұлттық валютада қажет сомасы болған жағдайда, айырбастау пункті мына жағдайларды есепке алмағанда, валюта айырбастаудан бас тартуға құқылы емес:

  • КЖТҚҚ туралы заң талаптарында көзделген шаралар қолданылғанда;
  • жеке басын куәландыратын құжатты немесе цифрлық құжат сервисі арқылы жеке басын растайтын деректі ұсынбағанда.
Айырбастау операциясынан негізсіз бас тартылған жағдайда азаматтар айырбастау пункті орналасқан жердегі Ұлттық Банктің аумақтық филиалына шағым түсіруге құқылы. Шағымда бас тарту себебі толық көрсетіліп, заң талабына сай тиісті шара қабылдау үшін қолда бар құжат қоса берілгені жөн. Қазақстан Ұлттық банкі

2025 жылдың 5 маусымында Қазақстан Ұлттық банкінің төрағасы Тимур Сүлейменов айырбастау пункттері көшедегі валюта бағамдарын қашан алып тастауға міндетті болатынын мәлімдеді.