2025 жылғы 2 маусымда Жетісу облысының Қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында жасөспірім Шерзат Полатты өлтіру ісі бойынша жарыссөз аяқталды, деп хабарлайды Zakon.kz.
Жәбірленуші тарап соттан сотталушыларды қатаң жазалап қана қоймай, сонымен қатар қылмыс орнында болған және процеске қатысушыларды жалған айғақтар беру арқылы адастыруға тырысқан куәгерлерді де жауапқа тартуды сұрады.
"Барлық сотталушылар кінәні толық мойындамағанын, кейбіреулері ішінара мойындағанын ескеруді сұраймыз. Бірақ сот барысында олардың кінәсі толық дәлелденді. Эльмира Нұрбекова, Дана Жақсыгелді, Арман Қазкенов және Юлдаш Рузбакиев ауыр қылмыс жасағаны және жалған айғақ бергені үшін жазалануы тиіс. Жәбірленушілерге келтірілген моральдық залал үшін өтемақы төлесін", — деп сұрады соттан жәбірленушілердің адвокаттары.
Адвокат Жұмат Әбенов – Абзал Шынасылдың қорғаушысы мемлекеттік айыптаушылардың жарыссөз кезіндегі қателіктері туралы айтты.
"Прокурорлардың сөзіне сүйенсек, Абзал Шынасыл екі рет түрлі көлікпен "Қамажай" дүкеніне келеді, бұл — қателікке жатады. Шынасыл төбелесті бастағанын айтады, ал оған дейін шиеленіс қалай өрбіген еді? Егер жәбірленушілердің айтқандарына сүйенсек, бәрі пышақпен болып, бәрі де соққы жасаған, сонда бұл арада ондаған пышақ жарақаты туралы сөз болып отыр, ал іс материалдарында тек бір адам пышақпен үш рет соққы бергені айтылады. "Сағат 00:42-де Шерзаттың анасы мен әжесінің көз алдында кәмелетке толмағанын біле тұра оның жүрек тұсына ерекше қатыгездікпен соққы береді". Бірақ процестің басынан соңына дейін ешкім Шерзатты пышақпен ұрған адамды көргенін айтқан жоқ. Прокурорлардың осы барлық қателіктеріне мән беруіңізді сұраймын".
Бұдан кейін адвокат Жұмат Әбенов "Қамажай" дүкені алдындағы төбелестің мәселесіне көшті.
"Ең қиын тағдыр Абзал Шынасылды күтіп тұр. Бұған дейін оған жанар-жағармай құю бекетінде шабуыл жасалған, сондықтан ол өзімен бірге пышақ алып жүретін болған. "Қамажай" дүкеніне келіп, төбелеске куә болған ол, әрине, шеттеп қалмайды. Мылтық аспаннан салбырап түскен жоқ. Біз оның қайдан шыққанын білеміз, одан Шынасылға қарай оқ атылған. Кім де кім болса да мұндайда ашуға мінеді. Абзалды түсінуге болады. Оның адам өлтіретін ниеті болмаған. Бұл туралы өзі де айтты. Сарапшы Ғайыпбаевтың жараланғанын, видеода Шынасылдың қалай соққы бергенін көргенін айтты. Ол басқа жеріне де соққы бере алар еді, бірақ ол Ғайыпбаевты пышақтың үшімен үш рет "түртеді". Сарапшылар Ғайыпбаевқа тиген пышақ кісі өлтіретіндей зиян келтірмегенін айтты. Ол Шерзат Полатқа пышақпен соққы бергенін мойындамайды. Равиль Сакиев пен Нұрқияс Ілиясов оған кінәні өз мойнына алуға көндірген, "тек менде ғана пышақ болды" деп айт деген. Бірақ Абзал Шынасыл төбелес кезінде Шерзатқа жақындамаған". Адвокат Жұмат Әбенов
Айыпталушылардың қорғаушылар тарапынан Қылмыстық кодекстің екі бабы, "Бұзақылық" және "Кісі өлтіруге оқталу" бойынша айыпталған Равиль Сакиевтың өкілі сөз алды:
"Равиль Сакиев қылмыс орнында Шерзат Полатты көрмеген, оған соққы бермеген, бұл туралы ешқандай дәлел болған жоқ. Дәлел ретінде ұсынылған видеода оның Шерзаттан қашықта тұрғанын көруге болады. Ол бұзақылық жасады. Жәбірленушілер Бішембиева мен Ғайыпбаевпен бетпе-бет кездесуі кезінде Сакиевтің Ғайыпбаевқа пышақ салғаны айтылды. Басқа дәлелдер жоқ. Сонымен қатар, Ғайыпбаев оның қолынан пышақ көрмегенін, тек сынған бөтелке болғанын айтты. Бишембиева тағы бір сұрақ-жауап кезінде Ғайыпбаевқа Абзал Шынасыл пышақ салғанын, ал Равиль туралы ештеңе айтылмағанын айтты", — деп атап өтті оның қорғаушысы Мәди Бөленбаев.
Мәди Бөленбаев Нұрқанат Ғайыпбаев оқ атқан соң Равиль Сакиев ашуланып, оны бірнеше рет тепкенін, оған өкініш білдіретінін айтады. Ол бұзақылық жасағанын мойындайды. Алайда, тарап "Кісі өлтіруге оқталу" бабы бойынша кінәні мойындамайды, сондықтан соттың әділ шешімінен үміттенеді. Сонымен қатар, адвокат Сакиевтың тек Ғайыпбаевқа қатысты теріс қылық жасағанын, сондықтан қалған жәбірленушілерге моральдық зиян бойынша өтемақы өтеуден бас тартатынын айтты.
Адвокат Мәулен Ержанов Дархан Аскентай өзіне тағылған кінәні толықтай мойындамайтынын мәлімдеді.
"Алдымен Қаржаубай Нұрымов сыраның ақшасын төлемегені үшін Дарханды Шерзат емес, өзі ұрғанын айтты. Содан кейін ол Нұрболдың өзін пышақпен қорқытқанын айтты, бірақ видеода бұл жайт расталмады. Гүлбара Бишембиева бетпе-бет кездесуде Дархан дүкенге пышақпен келгенін, ал дүкенде Шерзаттың болғанын, ол Шерзатты мылтығымен ұрған дегендейді айтты. Ал Қаржаубай Нұрымов беттестіру кезінде Дархан өзіне арқасына тас атқанын айтады. Мұның барлығы жалған айыптаулар. Сонымен қатар, Нұрымовқа қатысты медициналық сараптама жүргізілген жоқ. Видеодан Дарханның төбелеске және Шерзат Полаттың өліміне қатысы жоқтығын көруге болады. Дархан төбелескендерді ажыратуға тырысты, сол кезде өзі жарақат алды. Ол төбелеске себеп болған жоқ, өйткені ол сотталушылардың көбісін танымайды, ол оларды шақырған жоқ. Сондықтан сот дұрыс шешім шығарып, оны ақтайды деп үміттенемін", — деді ол.
Шыңғыс Белғожаевтың қорғаушысы: "Егер Шерзат Полат Дархан Аскентайды ұрмаса және Қаржаубай Нұрымов бұл мәселені эмоциясыз шешсе, қайғылы оқиға болмас еді", — дейді.
"Егер Шерзат қайтадан төбелесті жаңғыртпағанда, оның ағасы мылтық әкелмегенде және адамдардың өміріне қауіп төндіретіндей оқ атылмағанда, мүмкін бұл қорқынышты түн басқаша аяқталуы мүмкін еді. Іс материалдарында мылтықты кім әкелгені және одан оқ атқан кім екені белгісіз, ал сотталушылар мен куәгерлердің сөзі басқа. Белғожаевтың кінәсі дәлелденбеген. Барлық айыптау долбарға негізделген. Ол бұрын сотты болған, бірақ соттылығын жойған. Ол болған оқиғаға шын жүректен өкінеді. Соттан бас бостандығынан айырусыз жаза тағайындауды сұраймыз. Сондай-ақ моральдық зиянды өтеуден толықтай бас тартылады", — деді Шыңғыс Белғожаевтың қорғаушысы.
Адвокат Алмас Мырқасымбаев оның қорғаушысы Дидар Қалиахмет болмайтын жерде болмайтын уақытта тап болғанын айтады. Моральдық зиян көлеміне қатысты адвокат қазақ мақал-мәтелін мысалға келтірді: "Түйе сұрасаң, бие береді". Ол өзінің қорғаушысы жәбірленушілердің ешқайсысына дене жарақатын келтірмегенін атап өтті.
"Қалиахмет жәбірленушілерді танымайтынын айтты. Прокурордың айыптауларымен келіспеймін. Зерттелген бейнежазбалар оның төбелеске қатысы жоқ екенін растады. Бұзақылық кезінде де көрінбейді... Егер Қалиахметтің екі досымен дүкенге келген кезін ескерсек, онда тек Аскентай мен Нұрбол Тоқтаубаев қана болды, ал Шерзат тарапынан жеті адам болды. Қалиахмет қарапайым тұтынушы ретінде дүкенге кіреді. Содан кейін екі қыз келеді. Айғай-шу шығып, барлығы дүкеннен шығады. Нұрымов дүкеннен пышақпен жүгіріп шығады. Дидар Қалиахмет оны бөгеуге тырысады. Көптің ішінен оның жәй дүкенге келуші екенін айтқан дауыс шығады. Бұдан кейін Дидар ешқандай құқық бұзушылық жасаған жоқ және кісі өліміне әкеліп соқтырған төбелеске дейін ол сол маңнан кетіп қалады", — дейді адвокат Алмас Мырқасымбаев.
Адвокат Нұрлан Келібаев Нұрқияс Ілиясовты болған оқиғадан нақты хабары жоқ интернеттегі пікір білдірушілер емес, сот қана соттай алатынын мәлімдеді.
"Айыптау Нұрқияс Ілиясовтың басқа адамдармен алдын ала дайындалған пышақтарға қатысты сөз байласқанын айтады, бірақ Ілиясовтың өзімен бірге пышақ болғанын дәлелдейтін дәлелдер қайда? Нұрқанат Ғайыпбаевтың тарапынан оқ атылғаны туралы не айтылмайды? Өйткені, Ілясовтың әрекеті емес, нақты қауіп сол атыс болған. Фактілер Ілиясовтың бетінен ұрған Шерзат Полат агрессияны бірінші болып қолданғанын көрсетеді. Бұдан кейін Ғайыпбаев тарапынан Ілиясовқа қарай оқ атылады, бұған ет сататын дүкен қабырғасындағы іздер дәлел. Егер Нұрқияс мылтықты оның қолынан тартып алмағанда, онда құрбандар көп болар еді. Ол Ғайыпбаевқа соққы бергенін мойындайды, бірақ олардың дәрежесі жеңіл деп танылды. Мұның бәрі Ілиясовтың кісі өлтіретіндей ешқандай ниеті болмағанын растайды, ол өзін қорғауға тырысты". Адвокат Нұрлан Келібаев
Ағайынды Азамат пен Нұрбол Тоқтаубаевтың қорғаушысы сот кек алатын емес, әділдік орнайтын орын екенін баса атап өтті. Оның айтуынша, Азамат пен Нұрбол қаруланбаған, бірақ эмоцияларға бой алдырған.
"Куәгерлердің айғақтары шатасып жатыр, жәбірленушілер де бетін бар, түрін бар демей, бей-берекет айыптауда, Тоқтаубаевтардың кінәсіне тікелей дәлел жоқ. Айыптау актісі сегіз рет қайта жазылып, қайта оқылды. Нұрбол мен Азаматтың іс материалдарымен танысқандығын растайтын қол жоқ, қол қойылмаған, бұл олардың құқықтарын бұзады. Нұрбол оқиға орнына Дархан Аскентаевтың досы қоңырау шалғаннан кейін келгенін айтты. Оның айтуынша, онда қару болмаған, ешкімге қауіп төндірмеген немесе ешкімді ұрмаған. Видеода оның жанжалды шешуге тырысқаны көрінеді. Алайда Нұрымов оған пышақпен барды. Видеода ол Шерзатқа жақындамайды, тек Ғайыпбаевқа аяғымен соққылар жасйады, содан кейін оқиға орнынан кетеді. Гүлбара Бишімбиева Нұрбол өзін ұстап, жібермей тұрғанын айтты, алайда сотта ол оны тани алмады". Адвокат Гүлмира Бабажанова
Адвокат Гүлмира Бабажанова Азамат Тоқтаубаев сотқа дүкенге ағасы үшін келгенін және пышақпен қорқытқан Шерзат Полаттың әкесін сабырға шақыруға тырысқанын айтты.
"Видеода Азаматтың қайғылы оқиға орнына жақындамағаны көрінеді. Содан кейін Нұрқияс Ілиясов оған өзімен бірге алып келген мылтығын береді, ол оны көлікке салып алады. Сонымен қатар, ол дүкен алдында жерден телефон тауып алады, кейін иесіне беремін деп ойлайды, сондықтан оны өзімен бірге ала кетеді... Іс материалдарында сараптама нәтижелері жоқ, Қаржаубай Нұрымов қандай жарақат алғандығына қатысты, сондықтан бұл реттегі айыптар бос. Олардың жанынан пышақ табылған жоқ, олар іс материалдарына енгізілмеген және зерттелмеген. Іс материалдарында бір жерде "ас үй пышағы" десе, ал тағы бір жерде ашылып-жабылатын "көбелек" пышақ деп жазады. Сотталушылар мен куәгерлердің ешқайсысы олардың қолынан пышақ пен оны қалай қолданғанын көрмеген. Бұл іс жұртшылықтың бақылауында, бірақ үкім заң аясында шығарылуы керек. Соттан ағайынды Тоқтаубаевтарды ақтауды сұраймын". Адвокат Гүлмира Бабажанова
Думан Ысқақтың адвокаты өз қорғауындағы айыпталушының кінәсін мойындамайтынын атап өтті.
"Алдымен ол қылмыс құрамы болмағаны үшін босатылды. Алайда, қоғамдық резонансқа байланысты ол қамауға қайта алынды. Кәмелетке толмаған бала басынан өткенін сол күйінде баяндады, жәбірленушілер оның төбелес кезінде болмағанын айтты. Адам белгілі бір қылмыс туралы біліп, оны жасырса сотталады. Ал ол үнемі көлікте отырған әрі сыртта не болып жатқанын білмеген. Оның айғақтарында ешқандай өзгеріс болған жоқ және оның айтқандары іс материалдарымен сәйкес келеді. Мен оны ақтауды сұраймын", — деді адвокат.
2024 жылдың 4 қазанында Талғарда жаппай төбелес болып, оның барысында 16 жастағы жасөспірім Шерзат Полат пышақ жарақатынан қайтыс болды.
2025 жылдың 17 сәуірінде сот басты сот отырысын бастап, прокурор Шерзат Полаттың қалай өлтірілгенін айтып берді.
