Астанада «Цифрлық дәуірдегі мектеп білімі: басты трендтер мен талаптар» атты халықаралық конференция өтті. 1 500-ге жуық педагогтің басын қосқан алқалы жиын осымен 14-рет өткізіліп отыр. Жиынға Ұлыбритания, АҚШ, Финляндия мен Қытайдан беделді сарапшылар келген. Олар оқушылардың цифрлық сауатын арттыру, жасанды интеллектіні оқыту үдерісінде қолдану мүмкіндігін айтып, заманауи технологияның пайдалы тұсы мен сын-қатерін талқылады.
Конференцияның ашылуында «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымының басқарма төрағасы Әнуар Жанғозин технологиялық шешімдер білім сапасын арттыруға бағытталғанымен, басты назар әрдайым мұғалім тұлғасына аударылуы тиіс екенін айрықша атап өтті.
«Осы күні жасанды интеллектінің барлық салаға жаппай енгізіліп жатқанын көріп отырмыз. Егер он жыл бұрын әрбір оқушының жеке цифрлық репетиторы болады десе, көпшілігіміз сенбес едік. Әрине, жасанды зердені жатырқамауымыз керек. Бірақ жалған ақпарат, академиялық адалдықтың бұзылуы, авторлық құқық, зияткерлік меншік сынды көлеңкелі тұстарға бейжай қарауға болмайды. Технология дамыған сайын ЖИ күнделікті қайталанып отыратын жұмыстарды өз мойнына алады. Сол себепті адам интеллектісінің ерекшелігі мен құндылығы одан сайын арта түспек. Зерттеулерге сүйенсек, болашақта сыни әрі креативті ойлана алатын, назарын бір нәрсеге шоғырландыра білетін табанды жастар көш бастайды. Яғни қазір мектептер тек білім беріп қана қоймай, осы құзыреттерді дамытуға басымдық беруге тиіс», деді ол.
Басқарма төрағасының сөзінше, жасанды интеллект құралдарын меңгеру, деректермен жұмыс істеп, цифрлық қауіпсіздік қағидаттарын түсіну қазір оқу мен жазу сияқты базалық қажеттілікке айналды.
«Технологиялар білім жүйесіне біршама өзгеріс әкеліп жатыр, алайда олар ешқашан мұғалімді алмастыра алмайды. Адам интеллектісі эмоциялар мен интуицияға негізделген, тәжірибелер мен сезімдерді ескере отырып шешім қабылдайды. Ал жасанды интеллект тек мәліметтерге сүйенеді, ол эмоцияны, этиканы түсінбейді және жаңа нәрсені тек бұрынғы мәліметтер негізінде үйренеді. Сондықтан білімнің шынайы мәнін ашатын – адамның ақылы мен жүрек жылуы. Назарбаев зияткерлік мектептері оқушылардың ойлау, сезіну және технологияны тиімді қолдану қабілеттерін тең дамытуға ұмтылады. Біздің мақсат – жасанды интеллект адамды емес, адам жасанды интеллектіні басқаратын қоғам қалыптастыру», деп түйіндеді сөзін NIS басқарма төрағасы.
Конференция аясында көрме ұйымдастырылды. Мұнда шетелден және еліміздің әр өңірінен келген 100-ден аса педагог оқушылармен бірге әзірлеген ғылыми жобаларын таныстырды. Солардың бірі – Түркістан қаласындағы Назарбаев зияткерлік мектебінің химия пәні мұғалімі Тоқтамыс Нұрболаттың жұмысы.
Мұғалімнің айтуынша, бүгінгі білім саласының басты міндеті – оқушыны ақпаратты жай тұтынушы емес, оны дұрыс өңдеп, саналы қолдана алатын тұлға ретінде қалыптастыру.
«Жасанды интеллект – осы күні оқытудың маңызды құралдарының бірі болып отыр. Бірақ оқушылар түгілі, мұғалімдердің өзі оны толық меңгеріп кетпегенін ашық айтуымыз керек. Сондықтан ЖИ-ды қалай дұрыс қолдану керектігін ең алдымен педагогтер үйренуге тиіс. Егер бала ЖИ-ді дайын жауап алу үшін емес, ақпаратты талдап, өз ойын жүйелеуге, қабілетін дамытуға қолданса, біз бұл технологияның игілігін көрген боламыз. Тәжірибемде жасанды интеллектіні сабақ құрылымын жоспарлау кезінде жиі қолданамын. Ол бізге уақыт үнемдеуге, әдістемені жүйелеуге едәуір көмектеседі. Биология және география пәні мұғалімдерімен бірлесе отырып жүргізген зерттеу жобамыз да цифрлық құралдарды қолдануға негізделді. Оқушылар Түркістан облысының түрлі өңірлерінен су сынамаларын алып, сапасын зерттеді. Жиналған деректерге цифрлық талдау жасап, нәтижесінде экологиялық карта құрдық. Мұнда да ЖИ оқушыларға ақпаратты жүйелеу, салыстыру, визуализация жасауға көп көмек көрсетті», деді Тоқтамыс Нұрболат.
Көрме барысында ерекше көзге түскен жоба – «Beım AI». Атауы айтып тұрғандай, әр оқушыға бейімделе білетін бұл жасанды интеллект стартабы қазірдің өзінде Назарбаев зияткерлік мектептерінде қолданылады.
«BeımTech» компаниясының қызметкері Әсем Бауыржанның айтуынша, порталда оқу материалдары үш тілде қолжетімді: қазақша, орысша және ағылшынша. Қазірде аталған жүйеге 7-9-сынып оқушыларына арналған физика, химия, биология және математика пәндері енгізілген.
«Алдағы уақытта басқа пәндерді де, сондай-ақ 10-12-сыныптарға арналған материалдарды қосуды жоспарлап отырмыз. Біздің жүйенің ең үлкен артықшылығы – бейімделген оқыту. Яғни жасанды интеллект әр оқушының қабілеті мен деңгейіне қарай жеке оқу бағдарламасын ұсынады. Әдетте қалай? Сыныпта бір мұғалім болады, барлығының оқулықтары бірдей, стандартты бағдарламасы бар. Мұғалімнің барлығына бірдей назар аударуға уақыты жоқ. Соның салдарынан кейбір білім алушылар оқу бағдарламасынан қалып қойып жатады. Біздің жобаның тұжырымдамасы әлеуметтік желі стиліне негізделген. Яғни оқушы кез келген уақытта кіріп, қысқаша пост арқылы да, толық оқу материалы арқылы да білім ала алады. Материалдар «Arizona State University»-мен бірлесе әзірленген. Бұл оқу үдерісін жеңіл әрі жылдам меңгеруге көмектеседі. Мысалы, оқушы мобильді қосымша арқылы кіріп, қызықты бейнежазбаны көріп, төмендегі жаттығуларды орындайды. Соңында «Тақырып бойынша бағалау» арқылы өз білімін тексере алады. Мұғалім оқушының нәтижесін көріп, қандай жерде қате жібергенін бақылап отырады», деді Әсем Бауыржан.
Екі күнге созылған конференция барысында мұғалімдер көрмеден бөлек, жасанды интеллект тақырыбын арқау еткен пленарлық отырыстарға, түрлі секцияларға, сараптамалық пікірталастарға қатысты.
