Мал тұқымын асылдандыруға берілетін субсидияның талаптары өзгерді.
Бұдан былай жылқыдан басқа малға субсидия берілмейді. Сондай-ақ енді фермерлер мемлекеттен алған қолдау қаржысын орнымен жаратқанын дәлелдеуге тиіс. Яғни субсидия немесе басқа да қаржының тиімділігін көрсетуге міндетті. Бұл өзгертулердің көздегені не?
Енді фермер субсидияны тиімді жұмсағанын дәлелдеуге міндетті. Мысалы алған ақшасына өндірісті ұлғайтып, жұмыс орындарын құрып немесе өнімділікті арттыруы қажет. Бұл шаралар мемлекет қаражатын талан-таражға салдырмауды көздейді. Міндеттемелер заңнамалық деңгейде бекітілді. Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымы бойынша айналымға енгізіліп отыр. Жалпы палатаның ұсынымы арқылы Ауыл шаруашылығы министрлігі бірқатар негізгі бастаманы қолға алды. Мәселен 2027 жылға дейінгі даму жоспары қайта түзілді. Құжатта жерді пайдалану, топырақ құнарлылығын сақтау мәселелері қамтылған. Сондай-ақ мал тұқымын асылдандыруға қатысты өзгерістер күшіне енді.
ҚР Жоғары аудиторлық палатасы:
- Мал шаруашылығын қолдау шаралары өзгертілді. Асыл тұқымды және селекциялық жұмыстарды субсидиялау бағыттары алынып тасталды. Тек жылқы шаруашылығына қолдау көрсетіледі. Бұл бағыт отандық жылқы тұқымының генофондын қалпына келтіру мақсатында сақталып отыр. Сонымен қатар тауық етін өндіретін кәсіпорындар өнімін республика ішінде сатқан жағдайда ғана мемлекеттік қолдауға ие болады. Бұл еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін нығайтуға мүмкіндік береді.
Агроөнеркәсіп кешеніне 6 500 маман қажет
Жалпы мемлекеттік қолдау шаралары аясында кейінгі жылдары мыңдаған жұмыс орны ашылды. Мәселен «Ауыл аманаты» бағдарламасы шеңберінде жалпы құны 115 млрд теңге болатын 17 мыңнан астам несие берілді. Соның арқасында 20 мыңға жуық адам жұмыспен қамтылды. Бұдан бөлек инвестициялық жобалардың да тиімділігін уақыт көрсетіп отыр. Биыл арнайы жол картасы бойынша 6 300 адам жұмысқа орналасты. Мұндағы 285 инвестициялық жобаның құны 616 млрд теңгеге бағаланып отыр. Ал алдағы үш жылда 23 мыңға жуық жұмыс орны ашылады. Бұл орайда құны 3 трлн теңгеден асатын 683 жобаны жүзеге асыру көзделген.
Аманғали Бердалин, ҚР Ауылшаруашылығы вице-министрі:
- Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенінде шамамен 1 млн адамды жұмыспен қамтамасыз ететін 285,5 мың өндіруші жұмыс істейді. АӨК салалары бойынша кадрларға жалпы қажеттілік шамамен 6,5 мың адамды, оның ішінде 3,5 мыңнан астам білікті қызметкерді құрайды. Аграрлық саясаттың басымдығы заманауи технологияларды бір мезгілде енгізе отырып, ұйымдастырылған ауыл шаруашылығы құрылымдарында өнім өндіру ауқымын кеңейту.
115 жер пайдаланушы тұрақты жұмыс ұсынуға тиіс
Жалпы ауылдағы басты мәселенің бірі – тұрғындарды жыл бойы жұмыспен қамтамасыз ету. Мәселен егін шаруашылықтары қыс кезінде көп жұмыс күшін қажет етпейді. Ал көктемнен күзге дейін бір тыным көрмейтін механизаторлар қыста қарап отыруға мәжбүр. Осы орайда Ауыл шаруашылығы министрлігі агрокәсіпорындарды тұрғындарды жыл бойы жұмыспен қамтамасыз ететін өндірістер құруға міндеттемек. Ол үшін іргелі ұйымдар қосымша мал шаруашылығын қолға алып немесе маусымаралық дала жұмыстарын жүргізуге тиіс. Қазір бұл санатта 115 жер пайдаланушы бар. Жаңа талаптың нәтижесінде 15 мыңға жуық жұмыс орны ашылады. Сондай-ақ министрлік ауыл халқын қолдау мақсатында бірқатар ұсыныс әзірледі.
Аманғали Бердалин, ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрі:
- Жалақыны көтеру, зейнеткерлік жасты төмендету, ауыл тұрғындарының әлеуметтік төлемдеріне ұлғайтылған коэффициентті қолдану есебінен одан әрі көтеру қажет. Бұдан басқа, ауылда тұрғын үй құрылысын субсидиялау нормативін ұлғайту мүмкіндігін қарастыру ұсынылады. Ұсынылған шаралар еңбек жағдайларын жақсартуға, жаңа кадрларды тартуға, ауылдағы адамдарды бекітуге мүмкіндік береді.
Агроөнеркәсіп кешеніндегі еңбек өнімділігі артты
Кейінгі жылдары ауыл шаруашылығы саласындағы еңбек өнімділігі артып келеді. Мәселен, былтыр бір жұмысшыға шаққанда 5 млн теңгеге жетті. Бұл 2023 жылмен салыстырғанда 16 пайызға артық. Ал биылғы жылдың бірінші тоқсанында 10,6 пайызға өсім байқалды. Динамика салада тиімділіктің артқанын көрсетеді.
АӨК еңбек өнімділігі
(2024 жыл)
Бір жұмысшы – ₸5 млн
Өсім – 16%
