Ұлттық банк жүргізген ақша-несие саясаты мен алтын қорын басқару шараларының нәтижесінде алтын-валюта резервтері 36%-ға ұлғайып, жыл соңында 62,1 миллиард долларға жетті. Бұл өсім абсолюттік мәнде 16,3 млрд долларды құрайды және Ұлттық банктің тарихындағы ең ірі жылдық өсімдердің бірі. Резервтердің мұншалық көбеюіне алтын портфелінің өсуі елеулі ықпал етті. Қазақстан биыл әлемдегі ең көп алтын сатып алушы елдердің бірі болды. Дүниежүзілік алтын кеңесінің дерегіне сәйкес, Қазақстан қаңтар-қазан аралығында 32,4 тонна алтын сатып алып, осы көрсеткіш бойынша әлемде Польшадан кейінгі 2-орынға шықты.
Еліміздің жалпы халықаралық резервтеріне Ұлттық банктің алтын-валюта активтерімен бірге Ұлттық қордың шетел валютасындағы активтері де кіреді. Ұлттық қор биыл көбіне мұнай емес, қаржы нарықтарындағы жағымды конъюнктураның арқасында активтерін ұлғайта алды. Жыл басынан бері Ұлттық қордың валюталық активтері 4,8 млрд долларға өсіп, 2025 жылдың соңына қарай шамамен 63,6 млрд доллар деңгейіне жетті. Яғни Ұлттық қордың жалпы көлемі қазір шамамен 37 триллион теңгеге жуық қаражатты құрайды. Қордың инвестициялық кірісі биыл ерекше жоғары болды, — дейді сарапшы.
11 айда қордың басқарудан түскен инвестициялық табысы 8,2 млрд долларды құрағанын алға тартты. Бұл – жылдық 13,7% кірістілік. Мұндай жақсы табыс негізінен әлемдік қор нарықтарының өсіміне және алтын бағасының қымбаттауына байланысты болды.
Дегенмен, Ұлттық қордан республикалық бюджетке трансферт түрінде қомақты қаржы жұмсалатынын ескеру керек. Сондықтан биыл қор табысының едәуір бөлігі бюджет шығындарын жабуға бағытталды. Бірақ келесі жылы бюджет Ұлттық қорды биылғыдай мазаламайтын болады. Мұнай секторынан түсетін тікелей салықтар да Ұлттық қорға бағытталады. 2025 жылдың алғашқы 9 айында мұнай компанияларынан Ұлттық қорға 2,8 трлн теңге салық түскен. Бұл шамамен 6 миллиард долларға жуық қаржы, демек Ұлттық қорды толықтырудың екінші ірі көзі. Үшінші тоқсанда ғана мұнайлық түсімдер 1 трлн теңгеге өсіп, жалпы жылдық жоспарды орындауға көмектесті. Әрине, мұнай бағасы құбылмалы болғандықтан, мұндай кірістердің тұрақсыз екенін естен шығармау керек. Мұнай бағасы күрт түссе, Ұлттық қорды толтыру бойынша жоспарларға қауіп төнетін болады.
Айбар Олжайев
