Елімізде бір палаталы Парламентке көшу саяси модернизацияның жаңа мүмкіндігі ретінде қарастырылып отыр.
Бұл үдеріс кейбір ТМД елдерінде және ЕуроОдаққа мүше біраз мемлекеттің тәжірибесінде бар.
Еуропалық одақ құрамындағы 27 елдің 15-інің Парламенті бір палаталы әсіресе, шағын және орта көлемді мемлекеттердің. Атап айтқанда, Балтық елдері: Эстония, Латвия, Литва, сондай-ақ Венгрия, Португалия, Швеция сынды мемлекеттерде заң шығарушы орган жалғыз. Мәселен, Эстонияның Рийгикогу Парламентінде 101 депутат бар. Олар 4 жылдық мерзімге пропорционалды сайлау жүйесі арқылы сайланады. Бұл жүйе заң шығаруды жеңілдетіп, тиімділікті арттырады. Investopedia-да жарияланған сараптама бойынша бір палаталы Парламенттің негізгі артықшылықтары мыналар:
• Заң шығарудың жылдамдығы мен тиімділігі — екі палатаның келісімін күту қажет емес
• Аз шығындар — басқару құрылымы қарапайым
• Ашықтық пен есептілік — заң қабылдау бір органның ішінде өтеді
(Дереккөз: investopedia.com)
Атап өтерлігі ЕуроОдаққа мүше Швеция 1971 жылға дейін екі палаталы болған, бірақ кейін бір палаталы Парламент болып, қайта құрылған. Алдыңғы жүйе күрделілігі мен тиімсіздігіне байланысты сынға ұшырап, 1974 жылы конституциялық реформаның нәтижесінде депутаттар саны 349-ға дейін қысқарып, монархтың билігі символдық деңгейге жеткізілген және Парламент үстемдігі ресми түрде бекітілген. Швецияда бүгінде екі палатаның келісімін күту қажет емес. Заң шығару процесі жылдамырақ әрі икемдірек бола түсті және тағы бір артықшылық барлық депутат тікелей сайланады.
Авторы: Ғалымжан Қараманұлы
