Қазақстанның тәуелсіздігін ең алғаш болып таныған мемлекет – Түркия.
Сарапшылардың айтуынша, бұл Анкара үшін қабылданған саяси қадам ғана емес, Ататүріктің түркі әлемінің болашағына қатысты аманатымен сабақтас шешім. Сол кезден басталған ынтымақтастық саясат, мәдениет, экономика, білім салаларында тереңдей түсті. Бүгінде Түркия Қазақстанның маңызды стратегиялық серіктестерінің бірі.
Қазақстан тәуелсіздігін ресми жариялаған күннің ертесіне, 17 желтоқсанда Түркия еліміздің егемендігін бірінші болып таныды. Бұл қадам Анкара үшін дипломатиялық қана емес, бауырлас халықтар арасындағы тарихи сабақтастықтың айқын көрінісі ретінде сипатталды. Түркиялық ғалымдар Анкараның жедел шешімін Ататүріктің түркі елдерінің келешегіне қатысты көзқарасымен байланыстырады.
Жемиле Кынажы, түрколог, профессор:
- Мұстафа Кемал Ататүрік айтты: Советтік Кеңес Одағы бір күні құлайды, құлағаннан кейін әрине, еш нәрсе дайын емес. Ол жерде біздің бауырларымыз бар. Бауырларымыз Тәуелсіздігін алады. Ол күн келеді, — деп айтты. Сол себепті біз Түркия болып ол күнді күттік. Бұл біздің Түркия Республикасы үшін Ататүріктің өсиетін орындау болды десек болады.
Түркия мен Қазақстан арасындағы дипломатиялық байланыс 1990 жылы басталған. Сол жылы тараптар білім және радио-телевизия салаларында алғашқы келісімге қол қойды. Ал 1991 жылы желтоқсанда Анкарада өткен ауқымды басқосуда Қазақстанның тәуелсіздігін тану мәселесі шұғыл қаралды.
Гүлжанат Құрманғалиева, Ержиласун, тарихшы, профессор:
- Алдымен өз араларында пікірталас болады ғой. Сонда бір адам былай да айтқан екен. Әлі Батыс таныған жоқ қой, біз қалай танимыз деген. Сонда сол кездегі Түркияның сыртқы істер министрі Хикмет Четин былай деп айтқан екен: «Біз түркі мемлекеттерін танымасақ кім таниды? Біз Батысты күтіп отырмаймыз. Біз бірден сондай шұғыл шешім қабылдап, барлығын танимыз», — деп 16 желтоқсанда бір жағынан Батысқа да жалтақтамай, ешкімге қарамай шұғыл және батыл қадаммен Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін бірінші болып Түркия таныған.
Бауырлас елдер арасында дипломатиялық қатынас 1992 жылы ресми түрде орнатылды. Көп ұзамай Түркия сол кездегі Қазақстан астанасы Алматыда алғашқы дипломатиялық өкілдігін ашты. Іле-шала Қазақстанның Анкарадағы елшілігі жұмысын бастады.
Бұл екіжақты қарым-қатынастың жаңа кезеңіне жол ашты. Бүгінде Анкара мен Астана арасындағы бауырластық һәм ынтымақтастық түркі әлеміндегі байланыстың маңызды тірегіне айналды.
Авторлары: Ә.Нұрлыбаева, Ж.Сүйіндіков