Қазақстанға алғашқы ресми сапары аясында Конго Демократиялық Республикасының Президенті Феликс Чисекеди Kazinform агенттігінің тілшісіне эксклюзивті сұхбат беріп, екіжақты ынтымақтастықтың келешегі туралы ой бөлісті. Ол сауда-экономикалық байланыстар, мәдени алмасулар және жаңа технологияларды енгізу мәселелеріне тоқталды.
Бұл туралы Caravan.kz медиа порталы baq.kz-ке сілтеме жасап хабарлайды.
– Конго Демократиялық Республикасы мен Қазақстан арасындағы ынтымақтастықтың болашағын қалай бағалайсыз? Сіздің ойыңызша, қай салаларда – тау-кен өнеркәсібінде, энергетикада, ауыл шаруашылығында немесе жаңа технологияларда ең жоғары нәтижеге қол жеткізуге болады?
– Менің ойымша, біздің елдеріміз арасындағы қатынастарды дамыту мен нығайтудың ең тиімді жолы – тікелей танысу және ашық диалог. Дәл осы мақсатпен мен әріптесім, Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың шақыруымен келдім.
Келіссөздер қорытындысында дипломатиялық деңгейде ынтымақтастықты бастап, кезең-кезеңімен өзара әрекеттестікті кеңейту туралы шешім қабылданды. Алғашқы қадам тау-кен саласындағы әріптестік болды, бірақ ол жақын уақытта басқа да бағыттарды қамтитынына сенімдімін.
Әсіресе, қауіпсіздік пен ауыл шаруашылығы салаларында әлеует зор. Болашақта инфрақұрылым, ғылым және цифрлық технологиялар бағыттарында да кең мүмкіндіктер ашылады.
Әрине, бұл салаларды жүйелі түрде дамыту қажет. Мәдени өзара іс-қимылдың да маңызы зор.
Қазақ халқының өзге мәдениеттерге қызығушылығын байқадым. Бұл қасиет конголықтарға да тән екеніне сенімдімін. Сондықтан біз осы бағытта да бірге ілгерілейміз деп ойлаймын.
– Қазақстан мен Конго Демократиялық Республикасы табиғи ресурстарды басқару, инвестиция тарту және орнықты дамуды қамтамасыз ету саласында тәжірибе алмасуды қалай жүзеге асыра алады деп санайсыз?
– Дипломатиялық күш-жігер арқылы біз өзара алмасу жолдарын айқындай аламыз. Бұл ең алдымен кедендік кедергілер мен салықтық жүктемені азайту, қосарланған салық салуды болдырмау, сондай-ақ инвестициялар мен бизнесті қолдауға бағытталған салықтық және бюджеттік шаралар арқылы қолайлы іскерлік ахуал құруды көздейді. Бұл міндет екі ел сарапшыларының бірлескен жұмысы арқылы тиімді сауда және инвестициялық ынтымақтастықтың негізін қалайтын жүйені әзірлеуді талап етеді деп есептеймін.
– Қатаң жаһандық бәсекелестік жағдайында Африканың, соның ішінде Конго Демократиялық Республикасының Орталық Азия аймақтарымен өзара іс-қимылды дамытудағы рөлі қандай?
– Орталық Азия – Африка тарихында байланысы шектеулі болған өңір. Біз үшін бірінші кезектегі міндет – елдеріміз арасында берік байланыстар орнатып, өзара түсіністікті тереңдету. Дәл осындай алмасулар мен артып келе жатқан ынтымақтастық негізінде ортақ түсіністік қалыптасып, барлығымызды толғандыратын жаһандық сын-қатерлерді бірге еңсеруге жол ашылады.
Африка әлемге көп нәрсе ұсына алады. Ең алдымен – бұл елдің жастары. Африканың басты құндылығы – адами капиталы, ең әуелі жастар. Біз оларды тәрбиелеуге, білім беруге және болашақтағы сын-қатерлерді еңсеруге дайындауға тырысамыз.
Мен университеттік және білім беру алмасулары арқылы халықтарымыз бір-біріне жақындай түсетініне, бір-бірін жақсырақ танып, болашақ ұрпақ игілігі үшін шынайы достыққа негізделген берік қатынастар орната алатынына сенімдімін.
– Гуманитарлық және мәдени байланыстарды нығайту үшін қандай қадамдар қажет деп ойлайсыз?
– Ең алдымен визалық режимді жеңілдетіп, өзара алмасуларды жандандыру маңызды. Сондай-ақ екі ел арасында тікелей әуе қатынасын ашу мүмкіндігін қарастыруға болады.
Білім беру саласына да тоқталғым келеді. Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың біздің студенттерге стипендия бөлетінін есту мен үшін өте қуанышты жаңалық болды. Осындай ынтымақтастық түрлері адамаралық байланыстарды нығайтып, халықтар мен ұрпақты жақындатады, сондай-ақ алмасуларды белсенді етеді.
Бұл – біздің қарым-қатынасымызды табысты дамытудың басты кепілі деп санаймын.
– Қазақстанға жасаған сапарыңыз туралы не айтар едіңіз?
– Қазақстанмен қарым-қатынасымыз нығая түссе екен деймін. Өз тарапымнан бар күшімді саламын. Мен үшін Қазақстан – көптеген қиындықты еңсерген, Африка елдеріне үлгі бола алатын мемлекет.
Мені ерекше таңғалдырғаны – мұхитқа тікелей шығатын жолы жоқ, тек Каспий теңізіне ғана жалғасатын Қазақстанның айтарлықтай табысқа жеткені. Бүгінде Қазақстан Орталық Азияның ірі хабына айналды. Бұл – бізге де серпін беретін үлгі. Мен дәл осы себепті Қазақстанға жақындай түскім келеді. Бұл – менің шынайы ниетім, әрі оны Конго Республикасының Президенті ретіндегі қызметімде жүзеге асырамын деп үміттенемін.
Еске сала кетейік, бұған дейін Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев пен Конго Демократиялық Республикасының Президенті Феликс Чисекеди шағын құрамдағы келіссөздер өткізген болатын.
Мемлекет басшысы Феликс Чисекедиді Қазақстан мен Конго арасындағы ынтымақтастықты нығайтуға, екі халық арасындағы достықты дамытуға және халықаралық, өңірлік қауіпсіздік пен тұрақтылықты қамтамасыз етуге қосқан үлесі үшін I дәрежелі «Достық» орденімен марапаттау туралы шешім қабылдағанын хабарлады.
