Ресейлік басылымдар Қара теңіз жағалауындағы өңірлерінің тур индустриясы табыссыз қалғанын жазуда.
Бұған осы теңіздің ресейлік жағасында мұнай тиелген қос алып танкердің қатты дауыл салдарынан батып кетіп, қара алтынның сырт қала қылдай төгілуі және жағажайларды жаппай былғауы ықпал етті.
Суық кезде мұнайдың үлкен бөлігін теңіз түбіне шөккен, кейін жазда, күн қызып, су жылынғанда оның бәрі теңіз бетіне қалқып шықты.
"Соның кесірінен әсіресе, Краснодар өлкесіндегі Анапа 2025 жылы туристерінің үштен екісінен айрылып қалды. Күзгі "барқыт маусымнан" қайыр шамалы, оның туристік ағынды ішінара болса да оралтуға көмектесе алуы неғайбыл. Анапаның жағажайларының қайта ашылуы да үмітті ақтамады. Ол экологиялық апаттың кесірінен саяхатшыларының 70%-ға дейінгісін жоғалтты. Оның үстіне сарапшылар мұның ең оптимистік цифрлар екенін ескертті", – деп жазды маманданған ресейлік Profi.Travel порталы.
Жергілікті тұрғындар да, тынығушылар да биылғы жаз бойы Қара теңіздің ресейлік бөлігі негізінен бос жатқанын, келушілерге лас жерде күнге қыздырынуға тура келгенін көрсетіп, видео таратумен болды.
Мысалы, бейнежазбалардың бірінде мұнай қалдығы араласқан құм мен ойнап отырған бала бейнеленген.
Ақпарат құралдарының мәліметінше, тек үлкен аумақты алып жатқан қонақүйлер толық болмағанымен, ішінара жүктеле алды. Олар келушілерді "Барлығы қосылған" жүйесіндегі мол дастарханмен,үлкен бассейндерімен, аквапарктерімен қызықтыруға тырысты. Ал, осының бәрін қалайтын, сонымен бірге таза теңізде жүзуді сүйетін ресейлік туристер Түркияға, Вьетнамға, Таиландқа, Мысырға және басқа елдерге кетті.
Бірақ ресейлік ірі қонақ үй кешендерінің өзі адамдарды демалысын "теңіз жағалауында теңіз жағалауынсыз" өткізуге ынталандыру үшін қомақты жеңілдіктер жасауға мәжбүрленді. Алдағы барқыт маусымына да бағалар төмендетілді, алайда бұл бағытқа қызығушылық байқалмайды. Ресейлік отельерлер күн сайын кем дегенде 10 миллион рубль (шамамен 70 миллион теңге) және одан көп шығын шегіп жатқандарын хабарлады.
Тіпті ресми дерек бойынша биылғы жазда Қара теңіздің ресейлік бөлігінде қонақүйлердің көбісі сол бойы ашылмаған. Олардың қожайындары түсетін түсім табыс әкелмек түгіл, тіпті шығынның бір бөлігін де өтемейтінін түсінген. Ал, тәуекелге барып, қонақ қабылдағандары сазға отырып, бармақ шайнады.
"Біздің Анапада 2 қонақүйіміз бар. Біреуі – 2, екіншісі – 4 жұлдызды. Біріншісін ақыры ашпауға ұйғардық. Онда бөлме брондап қойған туристерді "Дивный мир Усадьба Шатоға" көшіруге тура келді. Екіншісі мамыр айында 50%-ға ғана жүктелді, осының өзі өзгелермен салыстырғанда, биылғы жыл үшін жаман емес көрсеткіш саналады. Алайда ең жоғарғы туристік маусымда – жаз айларында жүктелу көлемі 33-35%-ға дейін құлады", – дейді Atelika Hotel Group негізінқалаушы және бас директоры Алексей Высоканов.
Оның мәліметінше, бірінші қонақүйді жабудан келген тікелей шығын 15-20 млн рубльді (шамамен 140 миллион теңгені) құраған. Өйткені ғимараттың арендасының құнын төлеуге тура келіпті. Дегенмен, тіпті басты туристік маусым бойы үздіксіз жұмыс істеген 4 жұлдызды қонақүй де қожайынын қалпымен шығынға батырды. Қазірдің өзінде шығыны 10 миллион рубльге жетіпті.
Алексей Высоканов жақын маңда орналасқан туристік объектілердің, қонақүйлердің көбі биыл сол бойы ашылмағанын растады. Туроператорлар туристік ағынның құлау ауқымын әртүрлі бағалайды. Бірақ барлығында цифрлар орасан зор.
"Былтырғы жылмен салыстырғанда құлдырау 3,5-4 есеге дейін жетті.Қара теңіздің РФ-қа тиесілі жағалауында тұрақты тынығатынтуристердің тек бір бөлігі ғана биыл қайта оралуға бел буды. Оныңөзінде олар мәжбүрлі жеңілдіктер есебінен жасалған өте төменбағаларға қол жеткізгендіктен келді. Бұл да туриндустрия түсімінің күрткемуіне ықпал етті", – деп ауыр ахуалды сипаттады журналистерге "Мультитур" компаниясының директоры Евгения Кизей.
Әлеуметтік желіде пікір білдірушілердің бір бөлігі Анапа, Сочи және басқасының жағалаулары биыл мүлдем бос болмағанын, қарақұрым халық үнемі жиналғанын мәлімдеуде.
Ресейлік қонақүйлерде бөлме брондап, ұйымдасқан түрде демалғандардың қатары тым аз болғанына "Алеан" туроператоры да назар аудартты.
"Салдарынан, биылғы жылы осы жағалауға жолдаманың құны 60-70%-ға дейін, яғни, шамамен 3 есеге арзандатылды. Жазда жақсы инфрақұрылымы бар ірі объектілердің өзі небәрі 50-60% жүктелді. "Барлығы қосылған" топтамасы бар қонақүйлерге сұраныс болды. Бұл жерде 55%-ға дейінгі жеңілдіктер әрекет етті. Мысалы, ерте орналастыру және асықпай, кешігіп "чек-аут" жасау, көлікті тегін пайдалану, тегін SPA-процедуралар, кортқа ақысыз кіру және басқа да арнайы ұсыныстар жасалды. Бағалардың төмендеуі ғана осы бағытқа сұранысқа қозғау салды", – деп түсіндірді ақпарат құралдарына тур оператордың бірінің өкілі.
"Дельфин" компаниясының бас директоры Сергей Ромашкин де осы пікірде.
"Бастапқыда "Анапаға енді не үшін бару керек?" дегенге еш дәйектеме табылмайтын. Өйткені бұрын осы бағытқа жұмсалатын ақшаға шетелде жақсы демалуға болатын. Содан соң отельерлер бірінен соң бірі арнайы ұсыныстарын жариялай бастады. Баға екі-үш жыл бұрынғы көрсеткіштерге дейін құлдырады", – дейді сарапшы.
Сонымен қатар, барлық сарапшылар құзырлы органдардың тыйым салғанына қарамастан, туристердің ластанған, денсаулыққа зиян суға бәрібір түсіп жатқандарын атап өтті.
Алексей Высокановтың дерегінше, қонақүйлер жағажайда жатақ-лежактарды, қолшатырды шығармайды. Бірақ мұның өзі демалушыларды бөгей алмаған. Олар қонақүйінен орамалдарды алып шығып, соған жатады және бетін сонымен бүркейді.
Сонымен бір мезгілде жергілікті билік қонақүйлерден жағажайларды пайдаланғаны және оны тазалап, қызмет көрсеткені үшін ақы алуын жалғастырды.
Высокановтың пайымдауынша, күзгі жылы маусым жазғыдан еш ерекшеленбейді. Сұраныстың күрт өсуі күтіліп те отырған жоқ.
"Барқыт маусымның динамикасы жазғы көріністі қайталайды. Себебі, көптеген туристер биыл қайда демалатыны туралы көктемде айқындалып болды. Қыркүйек айының келуімен ештеңе өзгермейді", – деп алдыңғы сарапшымен келісті Сергей Ромашкин.
Сарапшылар күзге қарай негізінен қыздырылатын бассейндері, спа қызметі, "Барлығы қосылған" топтамасы бар қонақүйлер менсанаторийлердің туристерді тарта алатынын ескертті. Басқасы бәсекеде жеңілуі, жолдан шығып қалуы мүмкін.
Евгения Кизей қыркүйектің соңына қарай теңізде шомылуды қалайтын саяхатшылардың легі тоқтайтынын, сондықтан азды-кем қонақ тарту үшін қонақүйлер жазғы жеңілдіктерін ұзартып жатқанын және оған күзгі маусымдық жеңілдіктері қосылатынын жеткізді.
Арнайы ұсыныстар да түзілуде, арасында қосымша бір түн түнеуді сыйлау, нөмір категориясын тегін арттыру, бонустар, тегін массажжәне басқасы бар. Туризм субъектілері мемлекеттік қолдау жоқтығына шағымданады. Биылғы шілдеде экологиялық апат салдарынан зардап шеккен кәсіпкерлерге 50 миллион рубль ғана бөлінген екен.
Бұл теңіздегі тамшыдай ғана. Өңірде 627 білікті қонақ орналастыру орындары, мыңнан астам мейманхана (гостевой дом) мен курорттық инфрақұрылым объектісі болған. Жағажайдың қатты ластануынан оның бәрінің жұмысына залал келді.
Сарапшылардың мәліметінше, Краснодар өлкесінің басқа курорттарында да 2025 жылы туристердің ағыны қатты сұйылды. Сондықтан биылғы маусымды өңір "минустік көрсеткіштермен" аяқтайды.
"Бұрын Анапа жақта демалатын жүз мыңнан аса турист Қырымға кетті. Бірақ Қырымда 7 миллиондай адам тынығатынын ескерсек, бұл сонша үлкен сан емес. Дағыстан бағытында өсім байқалады. Алайда Дағыстан бөлме қоры мен сапасы жөнінен Анапаға тең бола алмайды. Туристердің үлкен бір бөлігі шетелге аттанды. Бұған долларға шаққанда рубльдің нығаюы септесті", – дейді Сергей Ромашкин.
Әйтсе де, сарапшының тоқтамынша, ресейлік туристердің басым бөлігі биыл ешқайда да демалуға бармады. Экономикалық дағдарыстың күшеюі Ресейде барлығына – туржолдамаға, автомобильге, жылжымайтын мүлікке және тіпті тұтынушылық тауарларға деген сұраныстың құлауына әкелді.
Әлеуетті туристердің бір бөлігі саяхатқа арналған соманы депозитке салуға шешім қабылдады: қаржыдан тарыққан ресейлік банктер 30 пайызға дейін жететін керемет тартымды салымдар ұсынды.
Ресей туроператорлары қауымдастығының (АТОР) хабарлауынша, 2025 жылғы бірінші жартыжылдықта РФ-қа шетелдік 629 мың турист келген. Бұл былтырғы ұқсас кезеңдегіден 7,6% жоғары.
Олардың көбі БАӘ, Сауд Арабиясы, Қазақстан мен Орта Азия елдерінің тұрғындары. Алайда соғысқа дейінгі жылдармен салыстырғанда бұл тым аз. Мысалы, 2021 жылы Ресейге 12,1 миллион шетелдік саяхаттап келген екен.
