Төтенше жағдайлар министрі 22 тамыздағы бұйрығымен азаматтық қорғаныс шараларын ұйымдастыру және жүргізу ережелеріне өзгерістер енгізді, деп хабарлайды Zakon.kz.

Қазақстан Республикасында азаматтық қорғаныс жөніндегі іс-шаралар мына деңгейлер бойынша ұйымдастырылады және жүргізіледі:

  • республикалық – еліміздің барлық аумағында;
  • аумақтық – тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерде;
  • объектілік – азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған ұйымдарда.

Салалық кіші жүйесінде азаматтық қорғаныс жөніндегі іс-шаралар тиісті орталық атқарушы органдарымен және Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдарымен ұйымдастырылады және өткізіледі.

Азаматтық қорғаныс іс-шараларының ұйымдастырылуына және жүргізілуіне әдістемелік басшылық ету азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органына (уәкілетті орган) жүктеледі.

Жыл сайын тиісті жылғы 1-10 қараша аралығында ағымдағы жылы азаматтық қорғаныс іс-шараларының орындалуы туралы есептерді ұсынады:

  • базасында облыстардың, астананың, республикалық маңызы бар қалалардың азаматтық қорғау қызметтері құрылған ұйымдар уәкілетті органның аумақтық органдарына;
  • азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған және олардың базасында облыстық маңызы бар қалалар мен аудандардың азаматтық қорғау қызметтері құрылған ұйымдар уәкілетті органның аумақтық органдарының аудандық және қалалық төтенше жағдайлар басқармаларына (бөлімдеріне) ұсынылады.

Орталық атқарушы органдарда, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдарда, және ұйымдарда азаматтық қорғанысқа басшылық етуді лауазымы бойынша азаматтық қорғаныстың тиісті бастықтары болып табылатын, олардың бірінші басшылары жүзеге асырады.

Уәкілетті органның аумақтық органдарының басшылары лауазымы бойынша әкімшілік-аумақтық бірліктерінің тиісті азаматтық қорғаныс бастықтарының орынбасарлары болып табылады.

Азаматтық қорғаныс іс-шараларының орындалуын қамтамасыз ету мыналарға:

  • уәкілетті органға және оның аумақтық органдарына;
  • орталық атқарушы органдарда, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдарда және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарында азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі құрылымдық бөлімшелерге жүктеледі.

Бұл ретте азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі құрылымдық бөлімшелер мемлекеттік органның жұмылдыру органдарымен ұйымдық түрде біріктірілуі мүмкін;

  • азаматтық қорғаныс санаттарына жатқызылған, бірінші басшыға тікелей бағынатын ұйымдарда азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі құрылымдық бөлімшелерге немесе жекелеген жұмыскерлерге жүктеледі.

Сондай-ақ, орталық атқарушы органдар, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар, азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған ұйымдар азаматтық қорғанысты ұйымдастыру мен жүргізу жөніндегі бөлімшелердің (қызметкерлердің) жасақталуын (тағайындалуын) жүзеге асырады, олардың функционалдық міндеттері мен штаттық кестесін әзірлейді және бекітеді.

Азаматтық қорғаныс жоспары:

  • республикалық деңгейде – уәкілетті органы;
  • салалық кіші жүйеде – орталық атқарушы органның, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органның және олардың аумақтық органдарының азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі тиісті құрылымдық бөлімшесі;
  • аумақтық деңгейде – уәкілетті органның аумақтық органы жергілікті атқарушы органдармен, сондай-ақ жергілікті бюджет есебінен қаржыландырылатын және соғыс уақытында жұмысты жалғастыратын атқарушы органдармен бірлесіп;
  • объектілік деңгейде – азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған және базасында азаматтық қорғау қызметі құрылған ұйымдар әзірлейді.

Орталық атқарушы органның және Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органның азаматтық қорғаныс жоспарына жетекшілік ететін салада жүргізілетін азаматтық қорғаныс іс-шаралары кіреді.

Азаматтық қорғаныс жоспарлары тиісті азаматтық қорғаныс бастықтарымен бекітіледі және жоспарланатын жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жыл сайын түзетіледі.

Азаматтық қорғаныс жоспарын түзету үшін қажетті ақпаратты орталық атқарушы органдар, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар, орталық атқарушы органдардың және Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдардың аумақтық органдары уәкілетті органның және оның аумақтық органдарының сұрау салуы бойынша береді.

Азаматтық қорғаныс жоспарларына құпиялық белгі:

  • орталық атқарушы органдар және Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар үшін – құпия;
  • азаматтық қорғаныс бойынша топтарға жатқызылған облыстар, қалалар үшін – құпия;
  • азаматтық қорғаныс бойынша топтарға жатқызылмаған қалалық және ауылдық аудандар, қалалар үшін – "қызметтік пайдалану үшін";
  • азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған және базасында азаматтық қорғау қызметтері құрылған ұйымдар үшін – Қазақстан Республикасының Мемлекеттік құпиялар саласындағы заңнамасына сәйкес ұйым басшысының шешімі бойынша құпиялық белгісі белгіленеді.

Азаматтық қорғау қызметтері республикалық, облыстық, аудандық, қалалық деңгейлерде құрылады.

Жергілікті атқарушы орган тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің уәкілетті органының аумақтық органымен бірлесіп, базасында тиісті әкімнің шешімімен облыстық, аудандық және қалалық азаматтық қорғау қызметтерін құратын ұйымдарды айқындайды. Қажет болған жағдайда қызметтердің құрамына бірнеше ұйым кіреді.

Азаматтық қорғау күштері азаматтық қорғаныс әскери бөлімдерінен, авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарынан, өртке қарсы қызметтің мемлекеттік және кәсіби бөлімшелерінен, азаматтық қорғау құралымдарынан, уәкілетті орган авиациясынан, ахуалды қадағалау, бақылау және болжау қызметтерінен тұрады.

Халықты таратуды және эвакуациялауды жоспарлау мен жүргізуді тікелей жүзеге асыру үшін эвакуациялық органдар құрылады:

  • эвакуациялық комиссиялар (арнаулы мемлекеттік органдарды қоспағанда, орталық атқарушы органдарда, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдарда, жергілікті атқарушы органдарда, азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған ұйымдарда);
  • эвакуациялық жинау пункттері (ЭЖП);
  • эвакуациялаудың аралық пункттері (ЭАП);
  • эвакуациялық қабылдау пункттері (ЭҚП);
  • зардап шеккен халықты қабылдау пункттері (баспанасыз, санитариялық шығындарсыз, қайтарымсыз шығындарсыз қалған) (ЗШХҚП).

Эвакуациялау (эвакуациялау қабылдау) комиссияларының құрамы мен ережесін тиісті азаматтық қорғаныс бастығы бекітеді.

Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің эвакуациялау (эвакуациялау қабылдау) комиссиясының құрамын азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық органы жергілікті атқарушы органмен, орталық атқарушы органдардың, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдардың аумақтық органдарымен және ұйымдармен келісім бойынша айқындайды.

ШХҚП төтенше жағдайлар түріне қарай төтенше жағдайлар салдарын жою кезеңінде зардап шеккен халықты тікелей қоныстандыруды ұйымдастыруға арналған.

ЗШХҚП орналастырылатын халықтың өмірі мен денсаулығына қауіп төндірмейтін ғимараттар (медициналық ұйымдар, санаторийлер, демалыс үйлері, балалардың сауықтыру лагерлері, қонақ үйлер, білім беру мекемелері, адамдар жаппай объектілер) бөлінеді.

ЗШХҚП саны және қабылдаушы халықтың көлемі бойынша есептеуді уәкілетті органның аумақтық органдары төтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-қимыл жоспарларын әзірлеу кезінде жүзеге асырады.

ЗШХҚП әкімшілігінің штатын, құрылымын, функционалдық міндеттері мен құрамын қабылдаушы халықтың санына қарай ЗШХҚП басшысы айқындайды.

ЗШХҚП өз қызметінде төтенше жағдайлардың алдын алу және жою жөніндегі комиссияға бағынады.

ЗШХҚП аумақтық деңгейдегі төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөніндегі комиссия төрағасының немесе төтенше жағдайды жою басшысының өкімі бойынша төтенше жағдайлардың туындау немесе туындау қаупі төнген кезде бейбіт уақытта өрістетіледі.

Өкімді ала отырып ЗШХҚП басшысы зардап шеккен халықты қабылдау және орналастыру бойынша ЗШХҚП жұмысын дереу ұйымдастырады.

Өкімді алғаннан кейінгі алғашқы үш сағатта жергілікті атқарушы орган мүлікті ЗШХҚП жеткізуді қамтамасыз етеді.

ЗШХҚП аумақтық деңгейде төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөніндегі комиссия төрағасының немесе төтенше жағдайды жою басшысының ерекше өкіміне дейін халықты қабылдауды және орналастыруды қамтамасыз етеді.

Бұл ретте, азаматтық қорғаныс объектілеріне: қосалқы (қалалық, қала сыртындағы), көмекші және жылжымалы басқару пункттері, азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылысжайлары, ең қарапайым жасырын паналар, азаматтық қорғаныс мүлкін сақтауға арналған қойма үй-жайлары жатады.

Азаматтық қорғаныс мүлкіне мыналар жатады: жеке қорғану құралдары, радиациялық, химиялық барлау және дозиметриялық бақылау құралдары, жеке медициналық қорғау құралдары, байланыс және құлақтандыру құралдары және басқа да материалдық-техникалық құралдар.

Мемлекеттік органдардың азаматтық қорғанысының қорғаныш құрылыстары бюджет қаражаты есебінен күтіп-ұсталады.

Азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған ұйымдардың азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылысжайлары көрсетілген ұйымдардың қаражаты есебінен күтіп-ұсталады. Азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылысжайлары неғұрлым үлкен жұмыс істейтін ауысымға есептелуге және азаматтық қорғау мақсатында пайдаланылуға тиіс.

Азаматтық қорғаныстың объектілері мен мүлкі бар заңды тұлға қайта ұйымдастырылған немесе таратылған жағдайда, азаматтық қорғаныстың объектілері мен мүлкін әзірлікте ұстап тұру және нысаналы пайдалану жөніндегі міндеттер, сондай-ақ оларды құру мен жинақтау жөніндегі тапсырмалар азаматтық қорғаныс объектілер мен мүлкінің жаңа меншік иелеріне немесе коммуналдық меншікке өтеді.

Азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған ұйымдар жыл сайын уәкілетті орган белгілеген әдістемелік ұсынымдарға сәйкес азаматтық қорғаныс объектілеріне кешенді тексеру жүргізеді.

Азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылыстарын кешенді тексерудің нәтижелері азаматтық қорғаныс объектісін тексеру журналына енгізіледі және уәкілетті органның аумақтық органдарына тиісті жылдың 1 желтоқсанына дейін жолданады.

Бұйрық 2025 жылғы 6 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізіледі.