Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы ауыл шаруашылығын дамытуға ерекше көңіл бөліп, «Топырақтың құнарын сақтау және жақсарту үшін жүйелі шаралар қабылдау қажет.
Ауыл шаруашылығы жерлерін тиімді пайдалану үшін бақылауды күшейту маңызды. Өнім көлемін арттыру және оны әртараптандыруға баса назар аудару керек», — деп атап өткен болатын. Қазіргі таңда үкіметтен көмек сұрамай, өз ісін дөңгелетіп жүрген адамдардың саны артып келеді. Әсіресе ауыл тұрғындары егін егумен, мал өсірумен және басқа да кәсіп түрлерімен айналысып, ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуына үлес қосуда.
Солардың бірі – Қарасу ауылдық округі, Ынтымақ елді мекенінің тұрғыны Ертай Төленов. Ол екі жылдан бері калифорниялық шұбалшаң өсірумен айналысады. Қазіргі заманның ең үлкен мәселелерінің бірі – табиғи таза өнім өндірудің қиындығы. Себебі егістіктің 90 пайызы химиялық тыңайтқыштармен өңделеді. Ал шұбалшаң арқылы топырақты табиғи жолмен құнарландыру – таптырмас әдіс. Ертай Төленовтың айтуынша, шұбалшаңның табиғатқа тигізетін пайдасы өте үлкен. «Шұбалшаң — күтімсіз өсіп, тез көбейетін бауырымен жорғалаушы. Төрт түлік малдың қиын қораға тастасақ, бір ай ішінде шұбалшаңдар оны өңдеп шығады. Бұрын малдардың қиын қоқысқа тастап, ауаны ластайтын едік, енді ол қоқыстарды қайтадан пайдалы тыңайтқышқа айналдырудамыз. Шұбалшаңдар малдың қиын жеп, биологиялық тыңайтқыш жасайды», — дейді кәсіпкер. Бірақ шұбалшаң ыстық ауа райында кеуіп кетуі мүмкін, сондықтан оның үстіне үнемі су шашып тұрамын, дейді ол. Өкінішке орай, біздің еліміздегі көптеген диқандар тыңайтқыштың маңызын толық түсінбей келеді. Олар көбінесе тыңайтқыш қолданудың қажеті жоқ деп ойлайды. Алайда, топырақ тұзданған немесе құрғаған кезде, тыңайтқыштарды қолдану жердің құнарын арттырып, өнімді көбейтеді. Ертай Төленов бастапқыда 1 шаршы метр аумақты шұбалшаң өсірумен бастаған болса, қазіргі уақытта ол көлемді 200 шаршы метрге дейін ұлғайтқан. «Шұбалшаңдардың 1 шаршы метрі қымбат тұрады. Мен сондай-ақ биотыңайтқыштың сұйық түрін де дайындауды тәжірибе жүзінде өткізіп жатырмын», — дейді кәсіпкер. Ертай Төленов шұбалшаң өсірумен қатар, оннан астам сиыр бағып, олардан күн сайын 135 литр сүт жинап, «Эмир» сүт өңдеу зауытына өткізеді, 100-ден астам бройлер тауықтарын асырап, олардан пайда табуда. Әр тауықтың салмағы 3 келіге дейін жетеді, бұл да табыс көзі болып тұр. Бұдан бөлек, ол өзінің кішігірім егіс алқабында бидай мен жоңышқа егіп, мал азығын өзі дайындайды. «Егістікке тыңайтылған топырақ сеуіп, уақытында егіп, өнім аламын. Нәтиже көңіл қуантады», — дейді ол.Қазіргі кезде Ертай Төленов кәсіпке мемлекеттен ешқандай көмек алмайды. «Құдай қуат берсін» деп қанағаттанатын кәсіпкердің еңбегі өз жемісін беріп отыр.
С.АБЫЛБЕКОВА
