Жоспарға сай желтоқсан айында цифрлық теңге ресми түрде қолданысқа ену керек.
Сөйтіп еліміз ТМД аймағында ұлттық цифрлық валютаға ауысқан алғашқы мемлекет болмақ. Пилоттық кезеңде 61 мыңнан аса транзакция жүргізілді.
Ұлттық төлем корпорациясының мәліметіне сүйенсек, Қазақстан цифрлық валютаны қолданысқа енгізген әлемдік көшбасшылардың бірі. ТМД аумағында алғашқы болдық. Ал халықаралық валюта қоры біздегі «Цифрлық теңге» жобасын жоғары бағалады. Пилоттық кезеңде 288 млрд цифрлық теңге шығарылды. Үкімет жоспары бойынша, 100 мемлекеттік жоба цифрлық теңге арқылы жүзеге асу керек. Мәселен, «Энергетикалық және коммуналдық секторларды жаңғырту» ұлттық жобасы, «Даму» қоры арқылы кәсіпкерлерді қолдау бағдарламасы және мемлекеттік сатып алуларда қолдану қарастырылды.
Ең бастысы тапсырыс беруші, бас мердігер және қосалқы мердігер – «е-шарттар» жүйесінде цифрлық теңге шоттарын ашу қажет. Бұл есеп айырысудың ашықтығын қамтамасыз етіп, салықтық тәуекелдерді азайтуға және жалған схемалардың алдын алуға мүмкіндік береді.
Руслан Коңырбаев, Ұлттық төлем корпорациясы департаментінің бас сарапшысы:
- Біз финтех-компаниялармен және технологиялық серіктестермен ғана емес, мемлекеттік органдармен де жұмыс істейміз. Жоба желісі дамыған сайын қатысушылар саны да арта береді. Қазірдің өзінде біз Ауыл шаруашылығы және Оқу-ағарту министрліктермен ортақ жобаларды жүзеге асырып үлгердік.
Цифрлық теңгенің тиімділігі көп
Экономистер цифрлық теңге қарапайым азаматтар үшін де тиімді дейді. Сіз кез келген банк шоттарындағы ақшаңыздың айналымын көре аласыз. Блокчейндегі сандық токеннің түсі бар, сол арқылы ізін бақылап отыруға болады. Ақша аударымы жылдам әрі қауіпсіз жүреді. Демек экономикалық процесс те жеделдейді дейді.
Андрей Чеботарёв, экономист:
- Қолма-қол емес ақша қандай да бір банк шотында жатса да, ол айналымда жүре береді. Сіз оны бақылай алмайсыз. Ал цифрлық ақша басқаша. Бұл блокчейн жүйесіндегі сандық токен. Оның ізін өзіңіз көре аласыз. Мұны боялған ақша деуге болады. Мысалы, жол салған адамға ақша цифрлық теңгемен төленсе, қаражаттың мақсатты жұмсалғанын байқап отырамыз.
Цифрлық теңге — криптовалюта емес
Ескеріңіз, цифрлық теңге криптовалюта емес, орталықтандырылған мемлекеттік валюта. Оны Ұлттық банк қана шығарып, реттеуге құқылы. Бұл оның сенімді әрі заңды төлем құралы екеніне дәлел дейді мамандар. Цифрлық теңгемен қаржыландырылған алғашқы жоба «Достық–Мойынты» және «Талдықорған – Үшарал» аралығындағы теміржол құрылысы еді. Кейінірек «Ауыл аманаты» бағдарламасы, АӨК аясындағы инвестициялық субсидиялар, сондай-ақ қосылған құн салығын әкімшілендіру сценарийі іске қосылды.
Руслан Коңырбаев, Ұлттық төлем корпорациясы департаментінің бас сарапшысы:
- Цифрлық ҚҚС платформасы арқылы мемлекет салық қайтаруды жеделдетіп отыр. Ал бизнес үшін бақылау көлемі азайды. Цифрлық ҚҚС платформасы — бағдарламаланған ақша. Оны енгізу арқылы мемлекет, банк және бизнес үшін маңызды жаңа қызметтердің негізін қалауға болады.
Елде стейблкоин сыналып жатыр
Бұған дейін Ұлттық банк теңгеге байланған алғашқы стейблкоинды сынақ түрінде іске қосты. Жобаға танымал блокчейн платформа, екінші деңгейлі банктер серіктес болған. Отандық стейблкоин цифрлық инновацияларды дәстүрлі қаржы инфрақұрылымымен біріктіріп, крипто-фиат арналарын кеңейтпек. Сонымен қатар, криптовалютаны теңгемен байланған стейблкоинге айырбастауға және криптокарталар арқылы сауда жасауға болады. Стейблкоин бағамы әрдайым тұрақты. Елімізде «Solana» жүйесі арқылы 1 стейблкоин теңгеге байланса, оның бағасы 1 теңгеге тең болып қала береді. Бұл әсіресе шетелге төлем жасайтын адамдар үшін өте қолайлы дейді мамандар. Қазір елде крипторезерв түзіліп жатыр.
Цифрлық теңгенің аясы кеңейеді
Еліміз трансшекаралық төлемдерді де дамытпақ ниетте. Ұлттық төлем корпорациясы Біріккен Араб Әмірлігінің Орталық банкімен бірлесіп, цифрлық теңге мен цифрлық дирхам платформасын интеграциялалайтын пилоттық жобаны іске асырып жатыр.
