Еуроодақ жасыл энергия импортын ұлғайтты. Былтыр бұл салаға жалпы құны 14,5 миллиард еуро жұмсаған. Яғни осындай сомаға өзге елдерден жасыл энергия сатып алды.
Оның ішінде күн панельдері – 11 миллиард, сұйық биожанармай – 2,9 миллиард, жел турбиналары – 600 миллион еуро тұрады. Еуропа елдеріне күн панельдерін негізінен Қытай жеткізеді. Ал биожанармай Қытай, Малайзия және Бразилиядан келеді. Импорттың көп болуы Еуроодақтың жасыл энергия бағытына белсенді бет бұрғанын көрсетеді.
Біздің ел де «Жасыл» энергия экспорттауға бейіл. Алғашқы сатып алушылар қатарында жаңағы айтқан Еуропа тұр. Әзірге біздегі энергетика жүйесіндегі жаңартылатын энергия көздерінің үлесі 6,5 пайыз. Мамандар биыл бұл салада жсопарланған меже орындалғанын айтады. Алдағы жоспар ауқымды. Яғни, артылған қуат көзін сыртқы нарыққа шығаруға болады.
Қазақстан «Жасыл Энергия» экспорттайды
Қазір елде біз тұтынатын энергия көлемі осындай. Кейінгі жылдары үнемді ұмытып барамыз. Көрсеткіш әлі де өседі. Дегенмен, энергия өндіру қарқын алды. Оған жаңартылатын қуат көздерінің де ықпалы бар.
Рүстем Қыдырбеков, ҚР Энергетика министрлігі, ЖЭК департаменті директорының орынбасары:
2030 жылы біз ЖЭК үлесін 15% жеткізуіміз керек. Алдымызда сондай мақсат тұр. Одан кейін 2050 жылы баламалы энергетика көздерін қоса алғанда 50% жетуіміз керек. Барлық индикатор біздің мемлекетте қабылданған көміртектік бейтараптық стратегиясына жеткізуге жетелейді деп есептейміз.
Қазір ел аумағында 158 жаңартылатын қуат көздері нысаны бар. Олар 3,2 гигаВатт өндіруге қауқарлы. 10 жылда электр энергиясын тұтыну көрсеткіші екі есе өседі. Тапшылық туындамауы үшін ұлттық электр желісін дамыту тұжырымдамасы аясында қолданыстағы қуат көздері жаңғыртылып жатыр. Жаңа жобалар да бар.
Нәби Айтжанов, «KEGOC» АҚ Басқарма Төрағасы:
Біз қазір екі жобаны жүзеге асырып жатырмыз. Оның біріншісі оңтүстік аймақтағы электр желісін жетілдіру. Ол 500 шақырымға созылған 500 кВольт желісін салу, құрылыс басталды. Батыс аумақ бұған дейін бірыңғай желіден бөлек еді, енді оларды қосу жұмыстары жүріп жатыр. Бұл үшін 600 шақырым болатын желі құрылысы басталды. Қос жоба 2027 жылы аяқталады.
Энергетика саласында әсіресе, ЖЭК инвестиция көп салынады. Қазір Қытай, Франция, БАӘ ынтымақтастық орнады. Тағы 3,8 гВТ өндіретін нысандар бой көтереді. Сәтін салса, ішкі нарықтан артылған энергияны экспорттауға болады. Оның үстіне халықаралық ұйымдар Қазақстанның әлеуетін жоғары бағалап отыр. Енді осы мүмкіндікті пайдалану керек.
Марат Қалменов, Электр энергетикасын дамыту және энергия үнемдеу институты АҚ департамент директоры:
Біз ЖЭК алынатын қуатты сыртқа да сатуымыз керек. Бұл өте маңызды. Осылайша ел ішіндегі тарифті тұрақтандыруға болады. Қазір газ жүйесінде мұндай модель бар. Оны энергетика саласында да қолдану қажет. Орталық Азия, басқа энергия жүйелеріне қосылуымыз керек. Бұл бізге қатты қажет болғанда, электр қуатын импорттауға мүмкіндік берген еді. Енді өндіріс артқанда, қуатты экспорттауға болады.
Осылайша жаңартылатын энергия көздері бірыңғай энергетикалық жүйеге оң әсерін тигізеді. Біздің ғана емес, Орталық Азия елдері үшін де тиімді. Мәселен, Қазақстан, Өзбекстан, Әзербайжан елдері Қаспий жасыл энергетика дәлізі жобасын жүзеге асыруға кірісті. Яғни Каспий теңізі арқылы Әзербайжан мен Грузияға, әрі қарай Қара теңіз арқылы Румынияға жеткізу көзделеді. Тараптар арнайы келісімді Астанада бекітті.
Мерей Мұратханқызы, 24kz
